Jezelf onder ogen durven komen
Hij is een gelauwerd illustrator en won al twee keer een Gouden Penseel. Nu debuteert Ludwig Volbeda als schrijver met de puntgave roman – of is het een boek voor Young Adults – Oever over een meisje dat heel goed kan tekenen, maar het maar niet voor elkaar krijgt om een zelfportret te maken.
door Liliane Waanders
De opdracht zou een makkie moeten zijn: teken een zelfportret. Want Jip kan heel goed tekenen. Na de meivakantie moet Jip het zelfportret inleveren. Tien dagen hikt Jip aan tegen de opdracht, en tekent: ‘een kever, leegte, een steen, onkruid, de kleur blauw, een robot, een koekoek, een geheim opgroeiend in een vliesje van kalk’. En tussen het tekenen door vertrouwt ze wat ze denkt en denkt te voelen – over die onmogelijke opdracht, over wat ze wil worden en wil zijn en over Oever die Jip door zijn zijn een beslissend duwtje in de rug gaf – in de vorm van brieven toe aan een jongen met wie ze één keer gezoend heeft. Als Jip eenmaal weet wat er niet klopt – ‘Het zat gewoon tussen kwijt en bewaard in’ – is het zelfportret gauw getekend.
Het is een mooi personage, de Jip die Ludwig Volbeda in zijn debuutroman Oever opvoert. Kwetsbaar, sensitief, oprecht en op zoek. Hij geeft haar –hij laat lang in het midden of het om een meisje gaat – een heldere stem. Laat haar in korte zinnen veel en vooral belangwekkende dingen zeggen. Maar het zijn niet de korte zinnen die het een minder ervaren lezer makkelijk moeten maken: het zijn heel precieze, poëtische gedachten waarin het ontbreken van een duidelijk zelfbeeld de hete brij is waar aanvankelijk omheen gedraaid wordt.
Thematiek en aanpak – het worstelen met een genderfluïde identiteit onder woorden gebracht door een personage dat wat leeftijd en belevingswereld betreft overeenkomt met de beoogde lezer – rechtvaardigen dat Oever het etiket Young Adult-roman krijgt. Waardoor roman en lezer elkaar vrij eenvoudig zullen vinden. De keerzijde is dat Oever daardoor buiten het blikveld valt van andere lezers. Lezers die denken dergelijke boeken ontgroeid te zijn, omdat ze zich daar te groot, te volwassen of te doorgewinterd voor voelen. Dat zou zonde zijn, want Ludwig Volbeda schreef met Oever gewoon een puntgave roman.
Ludwig Volbeda, Oever,
Querido, 230 p. (€ 18,99)
