Karen Duve wil in haar boek “Sisi” over Elisabeth van Oostenrijk “niet een zoveelste mening toevoegen aan het geheel, maar het koor van bestaande stemmen over de volle bandbreedte aan het woord laten.” Dat koor had meer variatie kunnen gebruiken.
Door SANDRA BROERTJES
Elisabeth – Sisi – van Wittelsbach was in de films uit de jaren vijftig de beeldschone, lieflijke prinses wier prins op het witte paard een knappe keizer was. Duve’s Sisi sluit aan bij de veranderde beeldvorming over de keizerin. In haar boek is Elisabeth eind dertig en ze komt naar voren als een intelligente vrouw die haar taken als keizerin zoveel mogelijk uit de weg ging. Ook was ze geobsedeerd door haar uiterlijk, geëxalteerd en – en dat maakt Duve heel duidelijk – egocentrisch. Duve begint Sisi heel toepasselijk middenin een jachtpartij in Engeland: Elisabeth werd gerekend tot Europa’s beste amazones en paarden waren haar grote passie. Haar begeleider in Engeland, ‘Bay’ Middleton, was even kundig en roekeloos als zij. Net zoals de roddelaars uit Elisabeths tijd zinspeelt Duve erop dat de keizerin en Bay een affaire hadden. Het is niet de enige keer dat de auteur dingen suggereert. Wat daarnaast opvalt is dat ze regelmatig onverwacht van perspectief wisselt en dat sommige episodes abrupt eindigen. Details over onder meer het hofleven, de buitenlandse politiek, de mores tijdens een parforcejacht en de logistiek achter een reis zijn interessant. Een groot minpunt is dat enkele van de door Duve opgevoerde historische hoofdrolspelers op elkaar lijken. Via een minnares van de keizer uit de burgerklasse kan Duve weliswaar bepaalde aspecten van het Weense leven tonen, de keerzijde is daarmee de zoveelste dweepster ten tonele gevoerd wordt. Een van die dweepsters is hofdame gravin Festetics, die leeft om Elisabeth te dienen en bijna flauwvalt van geluk wanneer haar ‘gebiedster’ eens een vriendelijke opmerking maakt. Ook Elisabeths nichtje Marie Louise is idolaat van haar tante, met wie zij naar het Hongaarse landgoed Gödöllö gaat. Ze ziet net als andere bewonderaars wel dat de keizerin ook minder goede eigenschappen heeft, maar komt telkens weer in de ban van haar schoonheid en charme. Het verhaal speelt zich af in 1876, maar Duve maakt uitstapjes naar het verleden om bijvoorbeeld iets te zeggen over het huwelijk van Elisabeths oudste dochter, waarover verschillende verhalen de ronde deden. Duve schenkt de meeste aandacht aan het verhaal waarbij Elisabeth haar dochter naar voren schoof als vervangende verloofde voor een prins wier verloofde werd begeerd door haar jongste broer. Het is een opmaat naar het idee dat Elisabeth in haar mooie nichtje een concurrente ziet, die zij uitschakelt middels een huwelijk met een graaf voor wie Marie Louise niets voelt. Duve’s Sisi lijkt soms op een geschiedenisboek, soms op een roman en af en toe op een sensatieblad.
Karen Duve, Sisi, vert. uit het Duits: Hans E. van Riemsdijk, Tzara,
368 pagina’s (€29,99)
