Aan die kleren die je droeg kleven herinneringen. Daarom is het niet altijd eenvoudig om ze weg te doen. Ze vertellen het verhaal van je leven. Omgekeerd kunnen die kleren niet zonder degene die ze draagt.
door LILIANNE WAANDERS
Ted van Lieshout bewaart kleren. Kleren van zijn in 1979 overleden broer. Favoriete kleren waar hij zelf uitgegroeid is, en ‘omdat ik dat oneerlijk vond voor kleren die minder favoriet waren, heb ik ook kledingstukken bewaard die ik niet zo mooi vond of die niet lekker zaten’. Kleren die hem herinneren aan degene die die kleren ooit droeg. Rondom zulke kledingstukken componeerde hij zijn nieuwe bundel Ommouw me: gedichten & portretten van kleding en schoeisel. Rondom die kleren en de leegte die hun dragers achterlieten. Van Lieshout stelde zich de gevoelens van die (afgedankte) kleren voor en gaf ze een stem, zoals in het gedicht ‘Wat is zijn?’: ‘Ik sterf/ nog als ik/ armen/ niet voel.// De kou,/ de leegte,/ het niets/ in mij.// Wat is zijn/ als het/ nergens om/ heen is?’ Hij stelt zich voor wat er van een kledingstuk had kunnen worden – een gymbroek die wedstrijden had kunnen winnen als zijn drager meer talent had gehad; vertelt waarom het bij die ene sok is gebleven – oma kreeg reuma, of waarom een jas nog steeds aan de kapstok hangt – omdat de eigenaar omkwam in Terlenka.
De bundel bestaat uit zeven thematische afdelingen, de meeste verwijzend naar het leed dat de kleding en het schoeisel is aangegaan – ‘wij willen aan’, ‘wij zijn verlaten’, ‘wij verlieten ons land’ en ‘trek me aan, trek me uit’. De vijfde afdeling is een poëtisch portret van ‘vijf spijkerbroeken’, de zesde – ‘wij zijn bewaard’ – is gewijd aan zijn overleden broer. ‘Ons’, de slotafdeling, bestaat uit twee gedichten over de troost die een gedeeld verleden biedt. De gedichten variëren in vorm en lengte. De heel korte passen op de etiketten en labels: ‘Tot hiertoe heeft mijn broer bestaan./ Ik bleef alleen. Ik liet hem gaan./ Hij trok zich terug. Ik trok hem aan’. Het langste neemt een hele pagina in beslag. Wat ze gemeen hebben is dat ze gaan over gevoelens van weemoed die horen bij afscheid nemen: van kleding, van dierbaren en van degene die je zelf in een vorige levensfase was. Van Lieshout – grafisch vormgever van huis uit – maakte liefdevolle portretten, bijna altijd in close-up, zelden zie je een kledingstuk in zijn geheel, van truien, t-shirts en (sport)broeken, (bad)jassen, overhemden, slippers, wanten, een muts, een pet en een haarlint. Alsof het levende wezens zijn.
Ted van Lieshout (tekst en ill.) Ommouw me: gedichten & portretten van kleding en schoeisel, Leopold, 96 p.
(€ 19,99)
