Om en nabij – Yolanda Entius -

Thuis is de plek waar liefde stroomt

Twintig jaar geleden zocht en vond Yolanda Entius een tweede (t)huis in Frankrijk. In Om en nabij schrijft ze over het leven daar, dicht bij de natuur, maar ook over al die andere huizen die ze in de loop van haar leven betrok. En over de mensen die daar ook woonden.

Door SABRINA DE WIT

In Om en nabij: langs de grenzen van mijn tuin in Frankrijk van Yolanda Entius staat een vraag centraal: wat betekent het om ergens thuis te zijn? Al stelt Entius die vraag pas laat in haar boek letterlijk, als de twee verhaallijnen bij elkaar komen, ze refereert er voortdurend aan. De ene verhaallijn gaat over haar leven in Frankrijk, waar ze twintig jaar geleden met haar geliefde een oude boerderij in de Haute-Marne kocht: Le Cornot. Totaal verpauperd, maar prachtig gelegen en niet vindbaar op Google Streetview. Een huis en een tuin die voortdurend onderhoud vragen. Met buren die op elkaar aangewezen zijn en zich in de goede zin van het woord met elkaar bemoeien. Het gebruik van Franse woorden in die hoofdstukken van Om en nabij zorgt voor extra couleur locale.

De andere lijn volgt aan de hand van de kamers en huizen waar Entius gewoond heeft de levensfases van de schrijfster. Daarin staan relaties met studiegenoten, vrienden en familie centraal. Sommige mensen noemt ze bij naam, anderen gaan schuil achter een initiaal. Die relaties komen soms op scherp te staan. Open en eerlijk schrijft Entius over de getroebleerde relatie met haar ouders, de zelfmoord van een studiegenote. Als kwesties op zich, maar ook als vormende gebeurtenissen die haar leven en haar gevoel voor het vinden van een thuis hebben beïnvloed.

De boeken die Entius leest en waar ze in Om en nabij aan refereert, vormen een thuis op zich. In de hoofdstukken die in Frankrijk spelen, nemen de tuin en de natuur een belangrijke plaats in. In elk hoofdstuk zitten passages die klinken als een ode aan de natuur, klettert een waterval aan woorden die de omgeving kleur geeft. ‘In de winter schemert het leien dak van de vierkante toren tussen de kale twijgen van robinia’s, eiken, meidoorns en esdoorns heen: in de zomer is die begroeiing zo dicht dat die het aanzien van een enorm bos heeft.’ Dat soort passages vormen een schril contrast met de kale en verworden ‘thuis’ dat zich elders had moeten bevinden.

Als Entius aan het einde van Om en nabij langzaam maar zeker afscheid moet nemen van haar moeder, komt zij tot een conclusie. ‘Je kunt heel lang na blijven denken over waar dat is, een thuis, en wat je er voor nodig hebt, maar misschien wordt “thuis” niet bepaald door wat jij nodig hebt maar door wie jou nodig heeft.’

Een helder statement, maar ook een zin die aanzet tot nadenken over wie mij dat gevoel van thuis geeft, terwijl ik een wandeling maak in de natuur.