Hoe verging het Betsy en haar dochters na Het pauperparadijs? Meesterverteller Suzanna Jansen, auteur van Het pauperparadijs, schetst in De omwenteling de afgelopen eeuw vanuit een nieuw perspectief: dat van de vrouw.
21 oct. 1963
Het wordt niet zo’n erg lange brief hoor Chris, want ik ben verschrikkelijk moe. Gek hè, en dat terwijl ik niets uitgevoerd heb! Het is nu half 8 en we hebben het rozenhoedje gebeden + avondgebed en een Maria-liedje gezongen. Hoe is het met jou gegaan, schat, en met de kinderen? Ik heb aldoor aan jullie gedacht. Ik lig met 6 vrouw op een zaaltje. Na het rusten kregen we een beker warme melk met vel, brrr. En toen moesten we wandelen. Lieve schat, red jij het echt?? Anders kom ik terug hoor! Ik heb de kinderen een kaart gestuurd. Het zal best wel wennen.
Chris heeft die maandag een snipperochtend opgenomen en geregeld dat hij de auto van zijn werk mag gebruiken. Ze zien er allemaal tegen op, maar eigenlijk moeten ze blij zijn: Betsy mag zes weken bijkomen in een rusthuis voor huisvrouwen van de Katholieke Arbeidersbond. Als alles goed gaat, kan ze er daarna weer tegen.
Het afscheid in dat rustoord in Zeist is onwerkelijk. Chris heeft haar koffer naar binnen gebracht en haar in de stoel gezet die de verzorgster aanwees. Toen was het een kus, een stevige omhelzing, nog een kus, en hij werd weggebonjourd. Sinds hun trouwen zijn ze nooit gescheiden geweest. En juist nu ze er zo beroerd aan toe is, moet hij haar achterlaten bij vreemden. Een man huilt niet. Het is zijn taak om flink te zijn. Hij moet alleen denken aan haar welzijn.
Chris start de motor en krijgt het te kwaad. Nee, niet hier voor de deur, Betsy mag het niet zien. Om de hoek parkeert hij op de eerste de beste plek en laat zich gaan. Zijn hoofd in zijn handen, zijn handen op het stuur. Hoe was het zover gekomen dat hun mooie leven zijn vrouw ziek had gemaakt? Wat had hij kunnen doen, móéten doen, om dat af te wenden? Ze zegt dat ze het zelf ook niet weet. De dokter heeft uitgelegd dat het nu eenmaal kan gebeuren dat mensen oververmoeid raken, helemaal na een lastige tijd. Niemand heeft er schuld aan. Maar Chris voelt zich ellendig. Hij heeft zijn vrouw niet kunnen beschermen terwijl hij dat plechtig had beloofd.
Een brommer remt vlak naast hem af om de bocht te nemen. Chris heft zijn hoofd van zijn handen en kijkt om zich heen. Mooie omgeving. Veel bomen. Hij moet stoppen met die tranen. Klaar. Over. Betsy wordt beter, het is aan hem om de moed erin te houden. Voor haar. Voor de kinderen. Tot er een gezinsverzorgster komt zal hij het huishouden samen met de groten zien te rooien.
[…]
Tussen de papieren die mijn ouders hadden nagelaten vond ik twee stapeltjes brieven uit de herfst van 1963 – van mijn moeder aan mijn vader, en van mijn vader aan mijn moeder. Het was de periode die mijn moeder, bijna eenenveertig, in een rusthuis had doorgebracht omdat ze, zoals ze later vertelde, ‘overspannen’ was. Ze vond het er verschrikkelijk. In de brieven las ik over haar wanhoop dat ze maar niet fit werd en het schuldgevoel van huis te moeten zijn, en over mijn vaders optimistische moed waarmee hij het gezin draaiende hield.
Suzanna Jansen, De omwenteling, Uitgeverij Ambo|Anthos, 272 pagina’s (€ 22,99)
Dit fragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
