Javier Marías is één van de meest klinkende namen van de Spaanse literaire wereld. De schrijver won vele literaire prijzen en wordt alom gezien als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Zijn nieuwste roman Zo begint het slechte werd door critici wereldwijd met gejubel ontvangen.
Een lekker weglezende pageturner is Zo begint het slechte echter niet; daarmee win je ook geen Nobelprijzen, zal Marías gedacht hebben. De zinnen in het boek zijn op z’n zachtst gezegd weelderig, met veel gebruik van ‘en’ en ‘of’, zodat ze alle kanten op kronkelen voordat ze – vaak pas een halve pagina verder – eindigen bij een soms erg welkome punt. Als lezer kun je dus niet achterover leunen, maar moet je je uiterste best doen om je het verhaal in te worstelen. Voor sommigen wellicht een ontbering, voor anderen het ultieme leesgenot.
Wie doorzet wordt door Marías echter rijkelijk beloond. De schrijver voert je mee naar het Spanje van de jaren tachtig, de tijd vlak na het overlijden van Franco. Het is een interessante periode, want de misdaden van de dictator en zijn kliek zijn onder het tapijt geveegd; niemand wordt verantwoordelijk gehouden, men gaat door alsof er niets gebeurd is. Juan de Vere, de persoonlijk assistent van een beroemd filmregisseur, moet in opdracht van zijn werkgever echter toch in de recente geschiedenis gaan graven. De regisseur heeft namelijk gehoord dat zijn goede vriend en huisarts Jorge Van Vechten niet van onbesmet blazoen is, en hij wil dat De Vere onderzoek naar hem doet.
Marías laat zien dat de Spaanse kasten in de jaren tachtig vól met lijken zaten, en De Vere ontdekt in de kast van Van Vechten dan ook een prachtig exemplaar. De arts liet zich in natura betalen door moeders of oudere zussen van arme kinderen die hij ‘gratis’ hielp. Als De Vere dit aan zijn werkgever wil onthullen, heeft die echter besloten dat hij het niet meer hoeft te weten. De regisseur is bang dat hij Van Vechten niet meer als vriend zal kunnen zien als hij weet wat hij ooit heeft uitgespookt. Dan komt Juan De Vere erachter dat het huwelijk van de filmregisseur ooit ten onder is gegaan aan een te laat onthuld geheim…
Is het slim om alle feiten te willen kennen? Of kun je sommige dingen maar beter nooit te weten komen? Deze vragen zijn het centrale thema van het boek. Een eenduidig antwoord geeft Marías niet, maar stof om over na te denken biedt Zo begint het slechte wel volop.
Boekgegevens
Javier Marías, Zo begint het slechte, vertaling: Aline Glastra van Loon, Uitgeverij J.M. Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9074 2 (€ 24,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2015.
