Het kan mensen en landen verbinden. Poëzie. Dat is te zien in het Album van de Caraïbische poëzie, Kraanvogels van Jane Leusink en in de bundel Waarvandaan van Hans Tentije. Alles is mogelijk. Praten over droevige tijden, liefde uiten en haat. Laat je opnieuw ontroeren met deze drie bundels.
Door Adinda Graafland
Waarvandaan
Hans Tentije heeft al vele bundels op zijn naam staan. Waarvandaan is zijn twintigste bundel uitgegeven bij De Harmonie. Hij ontving onder meer de Constantijn Huygens-prijs voor zijn hele oeuvre, vanwege zijn ‘trefzekere observatie, oog voor detail en rake typeringen van personages en landschappen’. Ook in deze bundel zijn die kenmerken weer aanwezig.
‘En hoe het licht ook viel, het dwong hem / nooit meer weg te gaan, dit ongeschonden te bewaren.’ Deze bundel zit vol gedichten over paden die bewandeld worden, over afscheid en werk. Dankzij de omgevingsdetails die hij toevoegt, grijpen de gedichten je aan. Hij weet precies welke woorden hij moet kiezen om je aandacht te behouden.
De gedichten hebben elk hun eigen ritme waarin je ze leest, waardoor de betekenis duidelijker wordt. Voor even stap je de gedachten van de hoofdpersoon van ieder gedicht binnen en vergeet je de wereld om je heen.
Album van de Caraïbische poëzie
‘Kokospalm, / onder de vloeiende wind / luistert het gedicht / en zuivert zich.’ In dit album reizen we af naar het Caraïbische gebied. We lezen een verzameling van oude en nieuwe liederen, gedichten en verzen. Achterin vind je beschouwingen van enkele bekende namen over een aantal van deze gedichten, waaronder schrijvers Johan Fretz en Radna Fabias en artiesten Typhoon en Jeangu Macrooy.
De verzamelaars slagen erin om de geschiedenis van 17e eeuw tot 2021 te schetsen en de banden tussen Nederland, Suriname en de Caraïbische eilanden. Al vele jaren staan ze in contact met elkaar. Er zijn mooie, verdrietige, nare en vreemde dingen gebeurd in de tijd die geschetst wordt. Dat merken we nog steeds, maar ondanks deze littekens kan je blijven genieten van kunst uit het verleden.
‘Ach, tuin aan de rivier / sinds jaar en dag verloren… / De palmen groeien hier / alleen tussen mijn oren.’ Je leest gedichten over de slavernij, reizen, de natuur, verbondenheid en meer. Als lezer stap je een tijd binnen vol verdriet, ongeloof en bijzondere ontroerde gebeurtenissen die je aan het denken zetten.
Kraanvogels
Van het Caraïbische gebied reizen we met Kraanvogels verder over de hele wereld: van Bali, naar Andorra en langs Polen. Jane Leusink beschrijft, door middel van gedichten, persoonlijke gebeurtenissen met universele vragen omtrent groei, dood en rouw. Samen vormen ze meerdere verhalen. Door de woordkeuze wordt de emotie achter de gedichten tastbaar. Je voelt je echt even die vluchteling in de oorlog, voelt de rouw om die gestorven dochter. ‘Wij zijn haar brood haar liefde haar verdriet / wij zijn de witte vlekjes in de verte om eeuwig te zoeken’.
Kraanvogels staan voor waakzaamheid. Ze dragen de zielen van de doden op hun rug, volgens de Chinese traditie. Met die traditie in het achterhoofd past de titel perfect bij de gedichten. Ook laat Leusink de natuur terugkomen in de verhalen, waardoor het nog passender is. ‘Laat ten slotte / los boven de lokkende bergen vol beloftevolle kuddes.’
Veel zinnen in de bundel kunnen je raken. Dat zal bij ieder persoon verschillen. Neem bijvoorbeeld: ‘Het residu van spijt om mijn lippen om mijn ogen / om mijn onscherp, koppig hoofd. Mijn bebrild, / koppig hoofd. Dit is mijn requiem voor hem.’ Als lezer word je niet enkel naar een andere tijd en plek gebracht, maar zul je ook de emoties, de rouw van de hoofdpersoon voelen. Om zo weer bij jezelf uit te komen.
Michiel van Kempen en Bert Paasman, Album van de Caraïbische poëzie, Uitgeverij Rubinstein Publishing, 264 pagina’s (€ 34,99)
Hans Tentije, Waarvandaan, Uitgeverij De Harmonie, 64 pagina's (€ 17,90)
Jane Leusink, Kraanvogels, Uitgeverij Nobelman, 80 pagina's (€ 21,95)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
