Robert Mazur leidde jarenlang een dubbelleven. Als doorgewinterde undercoveragent infiltreerde hij succesvol in zowel het Medellín-drugskartel van Pablo Escobar als in het Cali-drugskartel. En het lukte het hem om grote kopstukken uit de beide kartels op te pakken. In De verrader duikt Mazur onder zijn schuilnaam Robert Baldasare onder in de diepste krochten van het Cali-kartel, waar hij te maken krijgt met een levensgevaarlijke onderwereld waar niemand te vertrouwen is.
Door Istvan Kops
Het Medellín- en het Cali-kartel spreken dertig jaar na hun uiteenvallen nog altijd tot de verbeelding, getuige de hitserie Narcos op Netflix. Het geweld en de macht van deze beruchte drugskartels, de Amerikaanse DEA-agenten die de kopstukken van die kartels probeerden op te pakken en de flitsende levensstijl die de drugsbazen erop nahielden, zijn voor velen smakelijke ingrediënten in tv-series en films. De realiteit was echter een stuk weerbarstiger en het kostte vaak jarenlange voorbereidingen voordat er enig concreet resultaat kon worden geboekt in de strijd tegen de internationale drugsoperaties. De verrader laat zien hoeveel geduld daarvoor nodig was.
Een groot deel van het verhaalbesteedt Mazur aan uitleg over hoe het witwassen van drugsgeld in zijn werk gaat en hoe complex het is om een geloofwaardige undercover-identiteit op te bouwen. Voor de enthousiaste en ervaren true crime-lezer zal dit geen probleem zijn, maar voor de lezer die verwacht een spannend boek op te pakken, zal het af en toe doorbijten zijn. Het is bovendien nogal gemakkelijk om het spoor kwijt te raken, vanwege de vele personages die in het boek voorkomen en die meestal na een paar pagina’s alweer verdwenen zijn. De namenlijst achter in het boek is dan ook geen overbodige luxe.
De spanning van De verrader zit hem vooral in de voortdurende dreiging dat de cover van Mazur wordt doorzien. Die cover is namelijk constant in gevaar – en dat ligt niet alleen aan de kwaliteit van de dekmantel, maar ook aan de verschillende Amerikaanse overheidsdiensten die elkaar voortdurend tegenwerken. En dan bestaat ook nog het gevaar van corruptie binnen de eigen gelederen.
De schrijver van een true crime-verhaal staat voor een uitdagende balanceeract. De feiten moeten uiteraard kloppen en te verifiëren zijn, maar het moet niet zo zijn dat je door een teveel aan informatie en details door de bomen het bos niet meer ziet. Met De verrader overschrijdt Mazur af en toe die grens. Het verhaal had aan kracht gewonnen als hij de informatie wat meer gedoseerd had en zich meer had geconcentreerd op een kleiner aantal personages en organisaties.
Door de veelheid aan informatie raakt het meest interessante aspect een beetje ondergesneeuwd, en dat is het verraad waaraan de titel van het boek refereert. In elke undercoveroperatie schuilt het gevaar van verraad en de consequenties daarvan voor de betrokkenen. Niet alleen de levens van degenen die bij de undercoveroperatie zijn betrokken lopen gevaar, maar ook die van hun familieleden. In De verrader bezwijkt een agent bezweken voor de verleidingen van het mooie leven dat door één van de kartelleden is beloofd en zet daarmee de levens van Robert Mazur en andere agenten op het spel. Op het moment dat de identiteit van de verrader wordt ontdekt, begint het boek steeds meer als een spannende thriller te lezen. ‘In de misdaad kan het grote gevolgen hebben als je je tegen andere criminelen keert, en Ediths keuze was geen uitzondering. Haar besluit kostte iemand het leven en redde dat van drie anderen.’
De verrader is vooral een aanrader voor de echte liefhebber van true crime en degenen die geïnteresseerd zijn in de strijd tegen de internationale drugshandel. De lezer die zich niet af laat schrikken door alle informatie die hij over zich heen krijgt uitgestort, kan er veel van opsteken. Voor de lezer die hier niet zo veel zin in heeft, is er altijd nog Narcos op Netflix.
Robert Mazur, De verrader, vertaling: Joost Zwart, Xander Uitgevers, 368 pagina’s (€ 22,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
