Een oude jeugdliefde, maffiapraktijken rondom het binnenhof en ingehaald worden door een krakersverleden. De misdaadroman De Rioolrat van Pieter Chenestre vertelt het fictieve verhaal van oud-politicus Jan Gans die met al dit te maken kreeg, toen hij met pensioen ging. Via zijn werk in het bedrijfsleven kreeg Chenestre te maken met de Italiaanse maffia. In dit debuut verweeft hij de werkelijkheid met fictieve gebeurtenissen.
Door Sanne van der List
Aan het begin van het verhaal lees je over het beruchte krakerscafé De Rioolrat in de jaren 80, waar wekelijks door Jan Gans en zijn jeugdliefde Maria het krakersspreekuur wordt gehouden. Daarnaast wordt een stuk geschiedenis beschreven over de krakersrellen in die jaren en het overlijden van Hans Kok, een Amsterdamse kraker. Je maakt kennis met de rol van Jan en Maria tijdens de rellen. Na een aantal hoofdstukken gaat het verhaal plots over naar de huidige tijd, waarin Jan besluit met zijn werk als politicus te stoppen vanwege zijn gezondheid. De gebeurtenissen in de jaren 80 blijken nachtmerries van hem te zijn. Die spelen gedurende het verhaal een grote rol: ‘Dromen over de gebeurtenissen uit zijn verleden bracht hem vaker uit zijn evenwicht.’
Een kwart van het hele verhaal wordt besteed aan het afscheid van Jan op zijn werk. In de alinea’s wordt een flinke afwisseling gemaakt in verhaallijnen. Het ene moment zit je in de jaren 80 in het krakerscafé, het volgende moment zit je in een herinnering van Jan aan gebeurtenissen in de Tweede Kamer en dan zit je weer bij partijsecretaris Simon, die later nog een belangrijke rol blijkt te hebben in het verhaal. Soms zijn de overgangen in een alinea van het heden naar het verleden zo subtiel, dat het wat verwarrend kan zijn voor de lezer. Toch wil je wel verder lezen, want alle losse stukken hebben een goede spanningsopbouw en sluiten later weer op elkaar aan. De lezer blijft hierdoor geprikkeld en wil hierdoor weten hoe heel de puzzel in elkaar zit.
Tijdens het afscheid van Jan duikt de onderzoeksjournalist Angela Hagen op. De subtiele manier waarop ze geïntroduceerd wordt, past bij het karakter van het personage: ze is geniepig, sexy, onbetrouwbaar, maar vol uitstraling en zeker van haar zaak. ‘Een smaakvol geklede wat oudere vrouw met roodbruine haren en volle lippen liep gedecideerd naar Jan toe.’ In de loop van het verhaal blijkt ze een interessant en belangrijk personage te zijn.
Simon en Jan hebben een haat-liefde verhouding met elkaar. Jan is een gedreven bestrijder van corruptie en criminaliteit en Simon zit er als politicus middenin. Als Jan een keer meegaat naar een ‘borrelfeestje’ van Simon, blijkt het te gaan om een crimineel overleg. Onbedoeld raakt Jan betrokken bij een drugssmokkel waar Simon, Angela, partijvoorzitter Van Daelhem en barman Matteo van De Rioolrat onderdeel van uitmaken. Ze zetten Jan in om aan informatie te komen voor de drugssmokkel. Tegelijkertijd bedreigen ze hem en soms vliegen de kogels hem letterlijk rond de oren. Het verhaal wordt vanaf dit punt wat makkelijker leesbaar. De tijdsprongen nemen af en de overgangen zijn wat duidelijker. Hoe verder je in het verhaal komt, hoe meer puzzelstukjes op hun plek vallen. Richting het einde zit er een onverwachte, goede plottwist in. Ondanks dat het verhaal aan het begin wat lastig te volgen is, is De Rioolrat een origineel en goed debuut, doordat je een ontzettend realistisch inkijkje krijgt in de maffiawereld.
Pieter Chenestre, De Rioolrat. Liefde, lafheid en maffiapraktijken rond het Binnenhof, Uitgeverij Amsel, 304 pagina’s (€ 21,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
