Geheel van leer en met op de achterkant een Russisch stripfiguur: de jas van David Bowie is de rode draad in de journalistieke carrière van Elly de Waard. Met een knipoog naar die jas blikt ze in Het jasje van David Bowie terug op haar werk.
Elly de Waard schreef jarenlang voor de Volkskrant en Vrij Nederland over muziek. Ze ontwaarde nieuwe muziekstromingen zoals de West Coast-muziek van The Beach Boys en Joe and the Fish en was vaak de eerste Nederlandse journalist die grote popsterren interviewde. Van alle grootheden waarover ze heeft geschreven, heeft ze eigenlijk alleen een zwak voor David Bowie, en wel om zijn jasje.
De Waard nam het kledingstuk van Bowie in 1974 mee tijdens een persconferentie in het Amstel Hotel in Amsterdam, waar Bowie zijn Edison ontving. ‘Ik was verontwaardigd dat hij bij die gelegenheid alleen de showbizzjournalist Henk van der Meyden van De Telegraaf een interview gaf en niemand van de mensen die zijn kwaliteiten al heel vroeg onderkend hadden en als zodanig over hem hadden geschreven’, aldus De Waard. Om die verontwaardiging over Bowie weg te nemen, nam – ze neemt het woord ‘stelen’ niet in de mond – ze tijdens die persconferentie Bowies jasje mee. Nu was het spel tussen hem en haar weer enigszins fair. Tot op de dag van vandaag wordt ze geregeld gebeld over het kledingstuk; soms door musea die het willen tentoonstellen, soms door boze fans. Dit inspireerde haar om haar journalistieke oeuvre te bundelen en het resultaat is Het jasje van David Bowie geworden.
Wat meteen opvalt aan het boek zijn de vele interviews die ze heeft gedaan met hedendaagse rocklegendes. Zo sprak ze John Lennon, maar ook Frank Zappa. Die interviews gingen lang niet alleen over muziek, en dat is juist wat ze zo interessant maakt. Deze toen opkomende artiesten stonden midden in het leven. Velen van hen waren ook protestzangers en haalden hun inspiratie letterlijk uit de actualiteit. Hun antwoorden weerspiegelen daarom goed hoe men dacht over de hedendaagse gebeurtenissen van toen. Zo was de rassenscheiding in de jaren zestig en zeventig een nog vrij normaal verschijnsel, en De Waard vraagt er de muzikanten dan ook geregeld naar. Vooral het antwoord van John Lennon, als hij praat over Afro-Amerikanen, is typerend voor deze tijd: ‘Het eerste dat ik over negers wist was dat ze swingden als gekken en dat ze een goeie beat hadden. Pas daarna ontmoette ik er een paar.’
Naast alle artikelen over deze muziekgrootheden en de actualiteit van eind vorige eeuw, herbergt Het jasje van David Bowie ook nog iets anders. Hoewel De Waard zegt een ode te willen brengen aan muziek – met name aan rock – is haar boek toch vooral een expositie van haar eigen werk. Zo klopt ze zichzelf regelmatig op de schouder, bijvoorbeeld als ze terugblikt op haar werk bij Vrij Nederland. Tussen de regels door laat ze de lezer merken dat zij degene is die muziek bij het blad heeft geïntroduceerd, en dat ze daarnaast een van de eerste – zo niet dé eerste – (echte) rockjournaliste was van Nederland. Dit is jammer, want dat heeft De Waard met al haar expertise echt niet nodig.
Beeld: Rob Baarsma
Boekgegevens
Elly de Waard, Het jasje van David Bowie, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7470 9 (€ 59,90)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2015
