Vijfentwintig jaar lang volgde toneelman Bram van der Vlugt Sinterklaas op de voet. In het boek Sinterklaas bestaat! kan hij eindelijk een kijkje achter de schermen geven. Maar bovenal wil hij benadrukken dat Sinterklaas bestaat en moet blijven bestaan.
Bij het openslaan van Sinterklaas bestaat! wordt de insteek meteen duidelijk: leuke en ontroerende momenten delen mét een knipoog. Er zitten veel grapjes in verwerkt, zo ook op een van de eerste pagina’s. Sinterklaas en Bram hebben daar beiden een stukje geschreven en als je goed kijkt, zie je dat de handschriften wel erg veel op elkaar lijken. Van der Vlugt: ‘Het is voor mij een schizofrene aangelegenheid. Ik ben niet Sinterklaas, want Sinterklaas bestaat.’
Het boek houdt deze mythe in stand door foto’s te tonen van bijzondere momenten uit de Sinterklaastraditie. Voor Van der Vlugt is het een soort afscheidsboek, maar vooral een verlengstuk van het spel. ‘Regel één is: Sinterklaas bestaat. Als je het spel mee wil spelen moet je je wel aan die regel houden.’ Dit geldt ook voor volwassenen, die volgens Van der Vlugt met de zwartepietendiscussie heel het Sinterklaasfeest op zijn gat leggen. ‘Het is een kinderfeest en volwassenen moeten het mogelijk maken’, benadrukt hij.
Rond 5 december vervulde Van der Vlugt tussen 1986 en 2010 een functie die hij zelf omschrijft als ‘adviseur van Sinterklaas’. In die tijd heeft hij zelf nooit wat mogen vertellen over het kinderfeest, maar met Sinterklaas bestaat! heeft hij eindelijk de kans om zijn eigen verhaal te doen. In het boek zijn allerlei adviseurs van Sinterklaas te zien, maar van ‘halve Klazen’ houdt Van der Vlugt niet. Geheimzinnig doen over het privéleven van Sinterklaas is hierbij erg belangrijk. ‘Het is belangrijk om geheim te houden wat Sinterklaas doet als hij niet in Nederland is,’ aldus Van der Vlugt. ‘Ik vertel kinderen altijd dat hij voornamelijk niets doet, dat hij ontzettend lui is en een beetje bezig is met voorbereidingen.’ In welk kasteel Sinterklaas precies verblijft in Spanje, weet zelfs Van der Vlugt niet.
[quote]‘Ik vertel kinderen altijd dat Sinterklaas voornamelijk niets doet, dat hij ontzettend lui is, en een beetje bezig is met voorbereidingen.’[/quote]
Wie Van der Vlugt kent uit zijn tijd als ‘adviseur’ van Sinterklaas, weet dat hij een fervent toneelspeler is. Het is iets wat hem altijd gefascineerd heeft. ‘Als puber wilde ik al ontzettend graag het toneel op. Ik vond het toen al zo magisch.’ Het feit dat toneelspelers het ene moment een rol spelen en het volgende moment gewoon over straat lopen, maakt het voor hem zo bijzonder. Na zoveel verschillende rollen te hebben gespeeld in theaterstukken, televisieseries en films is het hem nog steeds niet gaan vervelen. ‘Ik vind toneelspelen nog steeds heel leuk. Ik heb altijd het gevoel: hier gaat het gebeuren.’ Het winnen van de Louis d’Or in 2000 was voor Van der Vlugt de kers op de taart: ‘Daar ben ik ontzettend dankbaar voor. Het is de ultieme beloning.’ De onderscheiding zorgde voor de ene leuke aanbieding na de andere. ‘Ik heb zoveel mooi en leuk werk mogen doen,’ voegt hij toe.
Dit jaar is Van der Vlugt tachtig geworden en moet hij zijn rust pakken. ‘Ik moet wel genoeg slapen,’ geeft hij toe. ‘Maar het onthouden van de teksten gaat nog steeds goed, hoor.’ Hij staat nu drie keer in de week op de planken in het stuk Moesson. Het is wel duidelijk: stilzitten is voor iemand als Van der Vlugt erg moeilijk. Zo is hij binnenkort ook nog te zien in de nieuwe Nederlandse film Pak van mijn hart. Hierin speelt hij een rol die hem op het lijf geschreven staat: hij kruipt in de huid van een demente bejaarde man die denkt dat hij Sinterklaas is. Van der Vlugt: ‘Een betere rol kan ik mij op mijn tachtigste toch niet wensen?’
Van der Vlugt denkt nog volop na over de toekomst. Vol enthousiasme vertelt hij over zijn plannen. Samen met twee van zijn kinderen heeft hij een ensemble opgericht: Van der Vlugt & Co. Ze vertellen verhalen met muziek en noemen zichzelf concertvertellers. Zijn zoon speelt de saxofoon en componeert de stukken en zijn dochter is violist. Van der Vlugt zelf vertelt erbij. ‘Dat is het enige wat ik kan’, lacht hij. Het gezelschap heeft twee programma’s gemaakt en gaat in het voorjaar de theaters in met De Drievingerige Luiaard. Het stuk gaat over het bombardement in Van der Vlugts vroegere woonplaats Den Haag in de Tweede Wereldoorlog: een gebeurtenis die hij van dichtbij heeft meegemaakt als tienjarig jongetje.
Optreden met zijn eigen kinderen maakt het geheel extra bijzonder en leuk. ‘En ik hoef me ook echt niet te schamen, want ze zijn gewoon heel goed!’ vertelt Van der Vlugt. Hij klinkt als een trotse vader met een carrière in toneel waar je u tegen zegt. De oud-adviseur van Sinterklaas blijft er nuchter over: ‘Ik heb gewoon altijd alle kansen gepakt.’
Boekgegevens
Bram van der Vlugt, Sinterklaas bestaat, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0518 5 (€ 15,00)
Foto: Jumping Amsterdam
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2014.
