Wanneer Frank en Robert het huis van hun opa leeghalen, ontdekken ze hun duistere familiegeschiedenis.
PROMOTIE – Hun voorvaderen hebben meegevochten op Lombok in 1896; ze ondergingen de gruwelen van de oorlog en vestigden zich met de verworven buit als echte kolonialen in Nederlands-Indië, de een als planter, de ander als journalist.
Dagboeken en andere documenten uit de vorige eeuw brengen Frank ertoe de geschiedenis van zijn opa en diens vader te reconstrueren. Erfelijke belasting en onverwachte familiebanden vormen een rode draad, en de Indische wortels zitten dieper dan Robert en Frank, in Nederland opgegroeid, ooit voor mogelijk hadden gehouden. Ontworteling lijkt een familietrekje waar ook zij niet aan ontkomen.
Jeroen Thijssen is journalist en schrijft voor dagblad Trouw. Hij publiceerde eerder o.a. Mensen en Zoo, verhalen uit de dierentuin, zijn literaire debuut De Maarschalk en andere verhalen, Broeder en De Ronde van Gallië, in 2010 genomineerd voor Beste Reisgids van het Jaar. Eerder werk stond op de longlist voor de Libris Literatuurprijs.
4 vragen aan Jeroen Thijssen
Waar komt je fascinatie voor Nederlands-Indië vandaan?
‘Als kind fascineerde dat geheimzinnige, exotische gebied dat ooit van ons was geweest me al. Tijgers en neushoorns, oerwouden en vulkanen, gewelddadige expedities en dramatische oorlogen. Ook las ik over de schat van Tjakra Negara, die in het Rijksmuseum voor Volkenkunde werd bewaard. Dat alles was met ons polderland verbonden geweest! Naarmate ik opgroeide verbaasde het totale ontbreken van ons Indië in het dagelijks leven me. Verder dan Chinees-Indische restaurants en De stille kracht op televisie kwam het niet. Wat een gemiste kansen. Toen ik begon met schrijven nam ik me voor om minstens één boek in Nederlands-Indië te laten spelen.’
Waarom heb je ervoor gekozen je historische roman tot in de moderne tijd te laten doorlopen?
‘Ik wilde laten zien dat de geschiedenis van Nederlands-Indië niet stopt bij de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949. Nu nog zijn er mensen met trauma’s uit die periode, die ze doorgeven aan hun kinderen.
Solitude was, toen ik het verzon, mijn verwerking van Honderd jaar eenzaamheid, dat veel invloed heeft gehad op mijn schrijven. Het is nog steeds een van mijn favoriete boeken. In eerste instantie speelde Solitude ook honderd jaar, maar daardoor klopten de leeftijden niet meer. Door het verhaal veertien jaar in te korten klopt het nu wel.’
Je zou kunnen zeggen dat de broers Theo en Hendrik het optreden van kolonialen in Nederlands-Indië becommentariëren. Welke stemmen heb je ze gegeven?
‘Theo heeft de weifelende stem van de man die beter wil maar het niet durft, Hendrik die van de ouderwetse planter die niet nadenkt over ethiek. Wel leeft hij, anders dan zijn broer, samen met de inlandse bevolking.’
Wat is je het scherpst bijgebleven van je research voor het boek in Indonesië?
‘Wat me het meest is bijgebleven zijn de uren in stoffige archieven en de reis naar Java. Er is nauwelijks een groter contrast denkbaar tussen de straten van Bogór en de gangen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden.
Wat me nog meer opviel? De enorme toename van informatie over Indië op internet. Ik begon met mijn research in 2007, en moest toen bijvoorbeeld nog naar het Tropeninstituut om foto’s uit het begin van de twintigste eeuw te zoeken. In 2014 staan die nu bijna allemaal online.’
Klik hier voor een boekfragment uit Solitude.
Boekgegevens
Jeroen Thijssen, Solitude. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1717 9 (€ 22,95)
Foto auteur: Keke Keukelaar
