In De onmeetbaren brengt Raphaela Edelbauer het koortsachtige Wenen aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog op meesterlijke wijze tot leven. Vanaf de allereerste zin voert ze je mee in een tijdloos verhaal over drie onwaarschijnlijke vrienden en de ineenstorting van de wereld zoals zij die kennen.
In feite wist hij niets. Niemand die hij kende was ooit in Wenen geweest, en hij had niemand van zijn plannen op de hoogte gebracht of ook maar een brief achtergelaten, voordat hij om middernacht te paard naar Telfs was gereden. Daar was hij afgestapt en had hij de merrie, aan wier zijde hij jaar in, jaar uit de akkers had bewerkt, een klap op haar kroep gegeven zodat ze in de zomernacht vol krekelgeluiden was verdwenen. Het paard kende de weg naar huis, hij maakte zich geen zorgen om het dier. Hij daarentegen had niet eens geld voor de terugreis. Dat wil zeg-gen: hij had precies vier kronen bij zich, waarmee hij een rit met de tram en twee warme maaltijden kon beta-len; voor een slaapplaats zou het al niet meer voldoende zijn. Om zijn nek droeg hij een zilveren medaillon dat zijn vader had toebehoord, met daarin een foto van hemzelf – hij zou nog liever doodgaan dan het ding te verpanden, zoveel stond vast.
‘Je moet naar de Ring.’ Het was een stem dicht bij zijn oor. Er was een jongeman naast hem komen zitten om hem een sigaret aan te bieden.
‘Wat?’ vroeg Hans verstrooid terwijl hij naar het aangereikte pakje greep. ‘Naar de Rossauer-kazerne,’ zei de ander. Hij leek van hetzelfde slag
te zijn als Hans – hij had een leren rugzak naast zich neergezet en sprak met een plat Salzburgs accent.
‘Ik weet niet wat je bedoelt,’ zei Hans zacht; maar de Salzburger greep hem, alsof het de normaalste zaak van de wereld was voor een vreemde, in zijn nek en trok hem als een oude mak-ker naar zich toe.
‘Je wilt je toch zeker vrijwillig melden.’
Hans moest zijn brandende siga-ret recht omhooghouden, zo innig omhelsde de knaap hem.
‘Morgen wordt de algemene mobili-satie afgekondigd, nadat afgelopen nacht de tsaar in Rusland het bevel tot mobilisatie heeft gegeven. En voordat die in staat zijn te bewegen, zijn wij misschien kameraden in het-zelfde regiment…’
‘Maar ik wil me helemaal niet vrij-willig melden,’ zei Hans uiteindelijk, en de Salzburger liet hem onmiddel-lijk los.
‘Wat dan wel?’ vroeg hij met grote ogen.
‘Hier wil ik heen…’ Hans haalde het krantenartikel tevoorschijn dat hij voorzichtig in de binnenzak van zijn jas had gestopt. De ander trok het papier uit zijn handen.
‘Helene Cheresch,’ las hij hardop voor. ‘Psychoanalytica, specialisme massahysterie en parapsychologi-sche affecten. Landesgerichtsstraße 32 – dat is in de buurt van de uni-versiteit, bij de Schottentor. Je moet tramlijn drie nemen, daar bij de wes-telijke uitgang.’
Je bent hier goed bekend,’ zei Hans blozend, en hij griste het krantenarti-kel weer terug.
‘Mijn oom heeft een pension in Leopoldstadt. ’s Zomers heb ik daar meegeholpen, daarom ken ik de stad enigszins. Maar wat moet jij bij een psychoanalytica?’
‘Niets.’ Hans zwaaide de zak over zijn schouder als teken aan de ander om zijn woordenstroom te beëindigen, maar die snapte de hint niet en riep hem nog na, toen Hans allang was opgestaan en op weg ging naar de uitgang.
‘Als je je bedenkt, kom dan morgen-avond om acht uur naar de Rossauer-kazerne. Mijn vriend Schneider en een paar anderen wachten daar gezamenlijk het verstrijken van het Duitse ultimatum af.’
‘Natuurlijk,’ riep Hans, en hij had zich alweer omgedraaid.
Raphaela Edelbauer, De onmeetbaren, vertaling uit het Duits: Irene Dirke en Lucienne Pruijs, Uitgeverij Unieboek-Spectrum, 336 pagina’s (€ 24,99), www.unieboekspectrum.nl
Dit fragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie januari 2024.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
