Wist je dat er duizendpoten van een meter lang rondkropen in de prehistorie, een goudvis ongedeerd uit stikstof komt en gevulde kameel het grootste gerecht is?
Televisiemaker Lieven Scheire, bekend van comedy-collectief Neveneffecten, legde eerder met Lieven Scheire in zijn element fysica uit in verstaanbare taal. Nu doet hij met Scheire en de schepping een boekje open over wetenschap en fijne weetjes, naar het gelijknamige tv-programma, waarvan reeds het derde seizoen te zien is. Spelenderwijs steekt iedere liefhebber of leek er wat van op.
Toegegeven, Scheire en de schepping doet mee aan de rage ‘bij elk tv-programma hoort een boek,’ maar aan dit boek heb je ook na de tv-show nog iets. Al blijft het grotendeels bij de toelichting van topics die in het programma werden aangehaald en beelden van de testen die werden uitgevoerd, zoals het vortexpistool en de fietsairbag.
Het boek behandelt wetenschap in de breedste zin van het woord, van biologie tot astronomie en van klimatologie tot scheikunde en technologie. Ook geschiedenis of, beter gezegd, noemenswaardige verhalen komen aan bod. Aan de hand van ruim twintig vragen worden vreemde verschijnselen uit de doeken gedaan en misverstanden uit de wereld geholpen. Iedere kwestie wordt haarfijn uitgelegd en rijkelijk geïllustreerd met foto’s, tekeningen of wiskundige schema’s. Ontstaan uit wilfen (associatieve ketting van internetlinks: je zoekt iets op om dan veelvuldig door te klikken zonder te weten waar je begon), wil het boek je aanzetten om verder te zoeken. Nuttig zijn dan ook de verwijzingen naar websites voor meer info, beeldmateriaal, cadeautips of grappige dan wel wetenschappelijk verantwoorde aanraders, waaronder Gladiatorbugs en Zooniverse, het ‘citizen science’-internetportaal met wetenschappelijke queesten. Je hoeft geen nerd te zijn voor de zogenaamde nerd-alert aan het einde van ieder hoofdstuk: deze scheikundige proeven voor thuis zijn namelijk fijn voor groot én klein. Weet wel dat als je over water wil lopen je véél maïzena moet inslaan. Evenzeer zijn de volgende experimenten het proberen waard: tem spinnen en kweek waterberen (en onderzoek hoe lang ze het schijnbaar dood uithouden zonder water).
Naar het voorbeeld van de Ig Nobelprijs, een parodie op de Nobelprijs voor creatief en relevant onderzoek, is humor nooit ver weg. Scheire slaagt erin een ‘broodje aarde’ te regelen en meldt curiositeiten als onvertaalbare woorden en Mooning of the Amtrak – een traditie in Californië waarbij je het blote achterwerk laat zien aan doorrijdende treinen. Daarnaast maken anekdotes van onder meer de bliksemafleiderman en pechvogel Guillaume le Gentil alsook columns door de programmamakers het boek extra gevarieerd. Het fijne aan Scheire en de schepping is dat je willekeurig aan het lezen kunt gaan in het samenraapsel van geniale vondsten, bizarre verschijnselen en opmerkelijke verhalen. Het lichtvoetige van de tv-show gaat echter wat verloren wegens gebrek aan een grappig panel, de raadsels en doe-opdrachten, dus daar dien je zelf voor te zorgen. Of je maakt gewoon zelf een robot en/of waterberenkolonie…
Boekgegevens
Lieven Scheire en Sanne de Lee, Scheire en de schepping, Uitgeverij Manteau, ISBN 978 90 223 2974 0 (€ 19,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2014.
