In de rivier zwemmen, motten bestuderen en uren luisteren naar de stoere verhalen van opa. Dat doet Calpurnia Tate, ofwel Callie Vee: een gedreven meisje dat niet zit te wachten op een keurslijf.
De evolutie van Calpurnia Tate, geschreven door de Amerikaanse Jacqueline Kelly, speelt zich af in het negentiende-eeuwse Texas. De burgeroorlog zit nog vers in het geheugen. Soms vertelt Callies opa er nog wel eens iets over. Maar liever vertelt hij haar over vleermuizen, insecten en vogels – maar ook over planten. De theorieën van Darwin fascineren hem eindeloos en dat werkt aanstekelijk bij de elfjarige Callie. Terwijl Callie zo nu en dan gestoord wordt door haar oudere broers, gaat ze samen met opa op ontdekkingstocht in de tuin. Op zoek naar alles dat leeft.
En zo kabbelt het verhaal liefelijk door. Maar, waar gáát het nu eigenlijk over? Dat wordt helaas pas duidelijk na de eerste helft van het boek, als Callie sokken moet gaan breien voor alle mannen in het gezin. Hier heeft ze helemaal geen zin in. Callie wil boeken bestuderen en de wereld ontdekken, net als haar oudere broers, maar omdat ze een meisje is heeft de wereld een ander plan voor haar in petto. Vanaf dan laat het verhaal de kabbelende beek achter zich en komt het in een stroomversnelling terecht. Kelly had wat dat betreft meer zorg mogen dragen voor de opbouw van haar verhaal; de aap komt nu wel heel onverwacht uit de mouw gekropen.
De pienterheid van Callie maakt het verhaal niet veel geloofwaardiger. Welk elfjarige gebruikt bijvoorbeeld het woord ‘grossierlijk’ en is in staat om te bedenken dat er verschillende soorten sprinkhanen bestaan binnen een soort en dat die ‘families’ heten? Callie kan het. Callie begrijpt Darwin en zijn evolutietheorie van A tot Z. Overigens is dit niet voor niets. Het moet Kelly nagegeven worden dat ze een schitterende metafoor in haar boek heeft verwerkt. Callie moet namelijk tegen haar zin in ‘evolueren’ van een tomboy naar een jonge vrouw die overal ja en amen op behoort te zeggen en die in dienst staat van haar man.
Door deze originaliteit en knipoog naar vrouwenrechten moeten we Kelly de iets te verassende loop van haar verhaal maar vergeven. Een lelijke rups kan immers ook binnen afzienbare tijd evolueren in een oogverblindende vlinder.
Boekgegevens
Jacqueline Kelly, De evolutie van Calpurnia Tate, vertaling: Annelies Jorna, Uitgeverij Querido, 978 90 451 1834 5 (€ 19.99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2015.
