Boekhandels in de binnenstad en fysieke boeken in de boekenkast zijn geen vanzelfsprekendheid meer. Zowel de winkels als de boeken staan al jaren onder druk van onder andere online verkoop en de opkomst van het e-book.
Sterker nog, telkens wanneer u een boek bestelt bij Bol.com of als u een e-boek leest, draagt u een heel klein beetje bij aan het verlies van de boekenwereld zoals wij deze kennen. Waarom? Van elk via de boekhandel verkocht boek is een deel (vaak 42 procent of net een procentje meer) voor de boekverkoper en hij of zij kan hiermee de winkel en boekenvoorraad onderhouden en doen bloeien.
Door de val van Polare (voorheen BGN/selexyz) zijn we ons er weer van bewust hoe belangrijk we onze boekhandels vinden. Bij sommige van de mooiste winkels zagen we tot onze ontzetting immers de voorraden en het aantal klanten teruglopen tot ten slotte de deuren sloten. Vervolgens zagen we ze ook weer opengaan, mede dankzij crowdfunding. Boekliefhebbers trokken massaal hun portemonnee; winkelmanagers stonden op en werden winkeleigenaar. Boekhandels als Broese, Donner en Scheltema gingen ontketend verder.
[quote]Door de val van Polare zijn we ons er weer van bewust hoe belangrijk we onze boekhandels vinden.[/quote]
Ook uitgeversconcerns lijken zich inmiddels te ontketenen. Querido, De Arbeiderspers, Nijgh & Van Ditmar en Athenaeum-Polak & van Gennep zijn los van het grote WPG-concern. De voordelen van het concern zoals gemeenschappelijke administratie zijn tegenwoordig ook met gemakkelijke IT-pakketten te bereiken en dan heb je al die dure kosten van het hoofdkantoor niet. Vanuit een toen misschien wel naïef optimisme richtten Jan Louwers en ik in 2007 de Boekenkrant op. Het ging niet goed met de boekwinkels en wij vonden dat ze een medium nodig hadden om extra service te bieden aan hun klanten en nieuwe boeken onder de aandacht te kunnen brengen. Het pakte goed uit en u leest nog altijd de Boekenkrant. Aanleiding nu tot het schrijven van Boekenpaleizen of luchtkasteel was de val van Polare, de commotie die dit opriep en de wens dit te kunnen begrijpen. Het werd de biografie van een boekhandelsketen, geschreven aan de hand van persoonlijke verhalen.
Het hoofdstuk van de boekhandelsketen is uit. Maar laten we niet vergeten dat de Polare-episode niet het begin en zeker niet het einde is van het verhaal. De voorgeschiedenis beslaat zo’n veertig jaar. De ‘nageschiedenis’ schrijven wij zelf. Dit is ook uw persoonlijke verhaal. Want de volgende keer dat u een boek koopt, beslist ú over de toekomst van de kwaliteitsboekhandel.
Boekgegevens
Siebe Huizinga en Jaap Broersma, Boekenpaleizen of luchtkasteel, Uitgeverij Kompas, ISBN 978 94 921 0700 8 (€ 17,95)
Siebe is founding editor van de Boekenkrant en werkzaam als uitgever bij Kompas.
