Stilstaan bij stilte -

Bureaulandschappen versus stiltegebieden, het verkeer als opera, non-verbale communicatie, oordopjes en angst voor stilte… VRT-journaliste Kristien Bonneure, zelf niet in het bijzonder een aanhanger van retraites, pleit met Stil leven voor meer dagdromen. Geen schreeuw naar stilte, wel een (f)luisterend verzoek tot vertraging, observatie en rust.

Spreken is zilver, zwijgen… Denk maar aan onze luidruchtige, gejaagde samenleving met bijhorende gehoorschade en burn-outs. Depressies kunnen dan ook vermeden of verholpen worden met mindfulness of helende stilte. Stilstaan staat voor velen gelijk aan achteruitgaan, maar bedenk dat je stilte nodig hebt om productief te zijn. Het gaat veel verder dan zweverige meditaties en retraites. Radiostilte van (sociale) media kan helend zijn. Stilte mag hier dus in de breedste zin van het woord geïnterpreteerd worden. Opmerkelijk is dat stilte tijd- en cultuurgebonden is. Zo zien we een evolutie in kerkbezoeken, die plaatsmaken voor sacrale ruimtes (een neutrale, stille tuin of ruimte met banken) en laten ze in Japan gemiddeld vijf seconden tussen zinnen gaan, wat hier gemiddeld één seconde is. Daarnaast ontstaan er akoestische ratings voor restaurants en geldt stilte als verkoopargument bij huishoudtoestellen. Er bestaat zoiets als antigeluid en een geluidsgrens. In Brussel wordt die weleens overschreden. Daar ontstonden tal van initiatieven zoals een stilteatlas, onthaastpaden en ‘stadsverlichting’: huiskamers waar men samen voorleest, bezint en mediteert.

Stilstaan staat voor velen gelijk aan achteruitgaan, maar bedenk dat je stilte nodig hebt om productief te zijn.

Stilte nastreven lijkt in de eerste plaats een persoonlijke levensstijl, maar er wordt ook gekeken naar beleidsmakers. Geluidsnormen werden reeds ingevoerd en elke stad met meer dan 100.000 inwoners moet een geluidskaart maken. Maar wat met goedkope bureaulandschappen, die op termijn minder rendabel blijken vanwege de kantoorkakofonie? Als radionieuwslezer weet Bonneure waarover ze spreekt. Zij is immers vertrouwd met een redactievloer vol mensen en weinig plaats voor afzondering. Haar veelzijdige naslagwerk biedt interessante inzichten vanuit haar eigen perspectief, maar laat ook veelzeggende stilte-experts aan het woord, waaronder een boeddhistische meditatieleraar, een spirituele manager, een architect, een psycholoog, een componist en de directeur van de Vogelbescherming. Tevens worden onderzoeken aangehaald, inclusief bronmateriaal.

Stil leven is dus informatief en goed gedocumenteerd zonder te sec te worden. Zo worden hoofdstukken voorafgegaan door een passend versje of boekfragment, waaronder ‘Pluk bij de kluizenaar’. Bovendien laat Bonneure ruimte voor nuance en luchtige opmerkingen, al had een prentje hier en daar niet misstaan. Naar aanleiding van het verschijnen hield Muntpunt, de vernieuwde Brusselse ‘belevingsbibliotheek’, trouwens een stille dag met onder meer een stille lunch. Probeer het maar eens, woordeloos communiceren of gewoonweg jezelf opzoeken. Hoor: de stilte!