Waarom mogen we, als we met vrienden onze favoriete boeken bespreken, nooit vertellen hoe het afloopt? En waarom blijven we onze favoriete series maar binge-watchen, en kunnen we niet wachten om te zien hoe het afloopt? Waar je ook kijkt, we lijken altijd gefixeerd op de afloop van dingen. Het is die fixatie waarover Geoff Dyer ons in De laatste dagen van Roger Federer meeneemt op een intrigerende ontdekkingstocht.
Marcel Vormeer
Gelauwerd auteur Geoff Dyer wordt vaak gecomplimenteerd om zijn kunde om unieke onderwerpen op nieuwe en eigenzinnige manieren aan te snijden. Deze keer, geïnspireerd door zijn inmiddels 65ste verjaardag en zijn daarmee steeds tastbaarder wordende eindigheid, gaat hij op onderzoek uit naar hoe het anderen in die latere fasen van het leven is vergaan. De laatste dagen van Roger Federer is een soort bloemlezing
geworden van zijn resultaten, een beschrijving van hoe Dyers favoriete grootheden uit de sport, kunst en cultuur hun einde tegemoet zijn gegaan, en welke meesterwerken ze in hun spoor hebben achtergelaten. Dyer steekt vlot van wal met een opeenstapeling van biografische vertellingen over een scala van grote namen uit de geschiedenis, zoals Bob Dylan, Roger Federer, Nietzsche en nog vele anderen. Gaandeweg maken deze anekdotes plaats voor passages die niet zouden misstaan als liefdesbrieven aan de werken van zijn idolen, en deze worden vervolgens weer afgewisseld met herkenbare verhalen uit zijn eigen leven. Het geheel vormt een uitgebreide analyse van hoe het einde van de diverse personages
nadert en de auteur filosofeert daarbij vrolijk door over de diepere betekenissen die achter hun levenswerk zouden kunnen zitten. Met soepele hand schrijft Dyer zijn diverse helden aan elkaar en doorspekt hij het geheel met scherpe inzichten in hun werk. Zo zegt hij over de eeuwige discussie of Turner’s werk ooit echt af is geweest: ´We moeten terug naar die buitengewone regel in het essay van Lawrence: “Als Turner ooit zijn laatste schilderij had geschilderd…” Wat een idee: dat Turner er nooit helemaal toe gekomen is om zijn laatste werk te schilderen, nooit de apotheose heeft bereikt die zijn oeuvre – zo zeggen velen van de geciteerde commentatoren – altijd leek aan te kondigen. Op die manier bleef Turner, de proto- impressionist en dito modernist, in wezen altijd de romanticus, veroordeeld tot het lijfelijke.’ De laatste dagen van Roger Federer is een creatieve gedachtestroom over het einde van de levens of carrières van de diverse sporters en artiesten die Geoff Dyer bewondert. De lezer die zoekt naar een heldere plotlijn of een duidelijke boodschap zal dit niet snel vinden. Dit boek lees je vooral om op speelse wijze meegenomen te worden in een spiraal van literaire klassiekers, geniale laatste penseelstreken en langverwachte afscheidswedstrijden. Vooral de liefhebbers van oude grootheden uit de wereld van kunst en cultuur en hun werken, zullen hier diverse uurtjes plezier aan beleven.
Geoff Dyer, De laatste dagen van Roger Federer: en andere eindes, vertaling: Ivo Verheyen, Uitgeverij Tzara, 351 pagina’s (€ 24,99)
