‘Als je een typisch Amerikaans romanpersonage zou moeten bedenken, dan zou hij op Sam Shepard lijken’, zei vriendin Patti Smith ooit over de schrijver van Een Dag als Geen Ander.
door LILIANE WAANDERS
Einzelgängers zijn het, de personages die Sam Shepard opvoert in de verhalen – zijn het verhalen? – in Een Dag als Geen Ander. Mannen onderweg, meestal naar nergens. Al komen ze soms aan op een bestemming waar ze verwacht worden. Of is het er misschien maar één? Zijn al die personages terug te voeren op hun schepper? Een Dag als Geen Ander begint met een verhaal waarin een ik zichzelf beschouwt te midden van voorwerpen en foto’s, alsof ze niets met hem te maken hebben. Waarna er in de bundel tal van verhalen volgen – de verhalen zonder ‘highway’-aanduiding, en de titelloze – waarin ‘ikken’ opduiken die heel precies optekenen wat ze zien, zijn of waren, en ‘hijen’ die wonderlijke dingen doen. En dan zijn er de on the road-verhalen, de verhalen met een highway in de ondertitel. Verhalen die net iets meer verzonnen lijken. Soms – en dat is voor Sam Shepard behoorlijk ongebruikelijk – verloopt zo’n verhaal zelfs min of meer zoals verhalen doorgaans verteld worden: dan hebben ze toch iets van een plot. Er volgt iets vrij logisch op wat eraan vooraf is gegaan. Hoewel ze variëren in lengte en vorm – er zijn er die de vorm van een gedicht of een dialoog aannemen – horen de verhalen onmiskenbaar bij elkaar en ademen ze allemaal wat kenmerkend is voor (de stijl van) het proza van Sam Shepard. Het zijn rauwe teksten, op het onwaarschijnlijke af surrealistisch, opgebouwd uit (zeer) korte, filmische scènes (maar het zijn geen stills: het beeld beweegt voortdurend), geschreven in elkaar opjagende zinnen soms bestaand uit maar een of enkele woorden. Deze bundel vol vergankelijkheid over identiteit(en) ademt Amerika: het landschap, de mythen, de symboliek. Dat kan ook niet anders bij een schrijver die volgens Patti Smith model zou kunnen staan voor de ‘all American hero’. Maar ondertussen is Shepard ook schatplichtig aan de overzeese literatuur. Samuel Beckett bijvoorbeeld kijkt vanuit de coulissen mee.
Sam Shepard, Een Dag als Geen Ander: verhalen, vert. uit het Engels: Gerrit Brand, Nobelman, 312 p.
(€ 29,95)
