‘Hier aan de kust, de Zeeuwse kust’, zo begint het refrein van Bløfs liedje Aan de kust. Weliswaar komt schilderes Betzy Akersloot-Berg (1850-1922) niet langs de Zeeuwse kust, maar wel langs vele anderen. In De zee, de zee alleen van Tineke Hendriks volg je hoe de Noors-Nederlandse Betzy op bijzondere wijze haar leven invult.
Door Myrthe Kries
Betzy Akersloot-Berg heeft uiteindelijk zo’n driehonderd schilderijen gemaakt. Een deel hiervan is te vinden in privécollecties, maar er zijn er ook een heleboel te bezichtigen in Tromps’ Huys op Vlieland. Het verhaal begint wanneer Betzy twintig jaar is. Vanaf dat moment is het duidelijk dat ze niet zoals de meeste negentiende-eeuwse vrouwen is. Haar passie is schilderen en het maakt haar niets uit wat anderen van haar denken: ‘Als mannen geld vragen voor hun kunst, mogen vrouwen dat toch ook?’ Tijdens haar leven krijgt ze daardoor veel kritiek van zowel mannen als vrouwen.
Tineke Hendriks neemt je mee in Betzy’s gedachtegang over schilderen. Hoe ze aan een idee komt, hoe ze begint met schetsen, welke notities ze maakt en het schilderen zelf. Dit is interessant om te lezen en goed te volgen, ook als je geen schilder bent. Sommige beschrijvingen van een schilderij of van een landschap zijn erg uitgebreid. Aan de ene kant krijg je ontzettend veel details waardoor je het goed kan inbeelden, maar aan de andere kant haalt het soms wat de vaart uit het verhaal.
Het verhaal is een combinatie van feiten en fictie, waardoor Betzy echt tot leven komt. Ze droomt niet over schilderen, ze doet het gewoon: ‘Dit was haar leven: de zee, de wind, de wolken.’ Haar hele leven reist ze in haar eentje van Noorwegen naar München, Den Haag en nog naar vele andere plekken. Hierdoor is er echter geen echte ontknoping in het boek en leidt het verhaal niet ergens naartoe. Het leest daarom meer als een biografie dan een roman. Het boek is dan ook ideaal voor mensen die meer willen weten over deze bijzondere vrouw uit de negentiende eeuw.
In het begin van het verhaal kon Betzy nooit lang op één plek blijven en deed ze altijd wat ze wilde. Naarmate ze ouder wordt, is het mooi om te lezen dat ze naast de zee ook andere dingen een plek in haar leven geeft. Wanneer ze uiteindelijk trouwt en op Vlieland gaat wonen heeft ze een echt thuis gevonden. Niet alleen kan ze uitkijken op de zee, maar ze neemt ook een actieve rol aan in de Vlielandse gemeenschap. Zoals in haar leven, is er door het hele verhaal heen één constante: ‘De eeuwige zee die haar troostte, haar uitdaagde, haar tot rust bracht en haar ook uitlachte.’ De zee, altijd de zee.
Tineke Hendriks, De zee, alleen de zee. Roman over Betzy Akersloot-Berg, Uitgeverij Orlando, 288 pagina’s (€ 23,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
