Wanneer je leven onverwacht in de wacht wordt gezet, kan het soms een zoektocht naar jezelf eisen om weer verder te gaan. In De setarspeler van Anne van Zwieten probeert Daijri al tien jaar een bestaan op te bouwen in Nederland, maar door toedoen van anderen loopt dit anders dan hij had gedacht.
Door Myrthe Kries
Daijri is een Koerdische jongeman die gevlucht is vanuit Iran. Van Zwieten wisselt in het begin heden en verleden af, waardoor je een goed beeld van hem krijgt. Echter komt het verhaal daardoor wat langzaam op gang. Daijri blijkt veel heimwee te hebben en doet niet zoveel. Zijn grote liefde Zilan is, nadat Daijri weg mocht uit het asielzoekerscentrum, plotseling verdwenen. Zijn gevoelens uit hij in het maken van een houten inlegwerk en in het spelen van de setar, een Perzische luit. Het coronavirus ontlokt een aantal gebeurtenissen, waardoor het verhaal levendiger wordt. Daijri gaat meer ondernemen en probeert een bestaan op te bouwen. ‘Tien jaar lang heb ik geen afscheid willen nemen van die jongen uit de bergen, maar Nederland is vlak en daar moet ik het mee doen. (…) Vanaf vandaag gaat het anders. “Een brutaal mens heeft de halve wereld,” zeggen de Nederlanders. Ik ga proberen wat brutaler te worden.’
Het is makkelijk om met Daijri mee te voelen, over zijn heimwee, zijn verdriet en hoop op een beter bestaan. Hoe oneerlijk het is wanneer je leven op zijn kop wordt gezet door het handelen van anderen. Door de verdwijning van Zilan werd Daijri’s leven in de wacht gezet. Hoe pak je je leven daarna weer op? Wanneer Daijri dat doet, kan je alleen maar met bewondering toekijken. Het is misschien niet wat hij in eerste instantie had gedacht, maar het blijkt wel heel zinvol.
Daijri werkt door het hele verhaal veel aan zijn inlegwerk. Ondanks dat het soms moeilijk was om het voor te stellen, kwamen de gevoelens erachter en de verschillende lagen duidelijk over. Van Zwieten ontmoette in Leiden een Iraanse kunstenaar en houtbewerker. Het verhaal is deels gebaseerd op zijn verhaal en passie. Daijri vertelt zijn verhaal niet alleen via hout, maar ook via muziek. Wanneer hij de setar speelde, vertelde hij een verhaal en kwam zijn liefde voor zijn vader naar voren. Ook al is Daijri ver weg van zijn familie, ze steunen elkaar door dik en dun. Wanneer Daijri in een lastige situatie zit, zegt zijn zus via de telefoon: ‘Probeer niet te focussen op wat je is afgenomen, maar op wat je gekregen hebt.’
Het einde verraste me. Het was niet zozeer een vrolijk einde, maar wel heel passend. Daijri heeft geaccepteerd hoe zijn leven zich wendde en daardoor kun je het als lezer ook accepteren. Soms lopen dingen anders dan je had gehoopt en het is hoe we daarmee omgaan dat belangrijk is.
Anne van Zwieten, De setarspeler, Uitgeverij Gopher, 194 pagina's (€ 20,50)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2021.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
