Paleizen, sultans, wensgeesten, woestijnen, slangen en lichtgevende watermeloenen, dat is de setting waartegen de verhalen in de bundel De ogen van Fadil van Mohammed Benzakour zich afspelen. De in Marokko geboren auteur neemt ons mee naar het Afrikaanse continent.
Door Renske van der Wal
De locatie en tijd waar(in) de verhalen zich afspelen, worden nooit gespecificeerd, slechts eenmaal wordt expliciet gezegd dat de setting ergens in het hart van Afrika is. De verteller richt zich een aantal keer tot de lezer en zegt op een van die momenten dat de plaats en tijd er niet toe doen. Dit zorgt voor een sprookjes- of fabelachtige sfeer. Ook is het altijd duidelijk welke personages goed en welke juist de slechteriken zijn en de laatsten krijgen altijd hun verdiende loon.
Zo valt uit deze ‘fabels’ vaak een boodschap te herleiden, zonder dat het zwaar wordt. De verteller lijkt een alwetende persoon, die af en toe iets van zijn wijsheid meegeeft: ‘Sinds het bestaan van het mensenhart heerst er liefdesverdriet.’ Ondanks deze wijsheden zijn het luchtige, zelfs grappige verhalen. De lessen die de hoofdpersonen leren zijn soms allesbehalve diepzinnig. Zo leert de jongeman uit het laatste verhaal dat vrouwen helemaal niet van bloemen houden, enkel van mannen die bloemen geven.
Verschillende keren is de hoofdpersoon een jongeman met bijzondere interesse in de vrouw en haar lichaam. Veelal hebben ze bewondering voor deze ‘bron van al wat bloeit en ademt, dit schone wezen met dat tere, geheimzinnige hart’. Een voorbeeld hiervan is het titelverhaal. Wanneer Fadil zijn gave ontdekt om vrouwen te verleiden, wil hij alle mogelijke smaken proeven. Op een bepaald moment gaat het hem vervelen en wil hij het moeilijker maken voor zichzelf. ‘Woordeloos en stemloos zou hij voortaan trachten het hart te kneden.’ Voor de spiegel oefent hij zijn blik, zodat hij ze slechts daarmee kan doen zwichten en ze alleen nog maar hoeft ‘te ontdoen van hun schil’. De mix tussen statig, poëtisch, soms ouderwets taalgebruik en dan weer plat en humoristisch werkt ontzettend goed.
Benzakour schrijft de bundel rond met het laatste verhaal ‘Zoubida’. Hierin lezen we hoe de hoofdpersoon het ervaart om vanuit Afrika naar ‘Ollanda’ te verhuizen, waar hij kennismaakt met ‘de nieuwe realiteit van rechtlijnige wegen en fietspaden (…) de korte, grijze, siëstaloze dagen, in de straten nergens de kreten van een vis- of muntbladboer, de grauwe ochtenden zonder gebalk en gekraai. Slechts het monotone ontwaken onder een dof getik van regendruppels tegen de slaapkamerruit (…)’. Welkom terug in de realiteit.
Boekgegevens
Mohammed Benzakour, De ogen van Fadil, Uitgeverij Ambo|Anthos, 208 pagina’s (€ 20,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie maart 2020.
