Als je heel erg van bomen houdt
In Mijn hart was een boom getuigt de Britse schrijver Michael Morpurgo – hij is inmiddels tachtig en schreef meer dan honderdvijftig boeken – van zijn liefde voor bomen. Hij schreef gedichten en verhalen die zich laten lezen als liefdevolle portretten van eigenzinnige exemplaren van een soort.
Door Liliane Waanders
Bomen zijn een vanzelfsprekendheid voor Michael Morpurgo. Overal waar hij woonde, maakten ze deel uit van zijn uitzicht, van zijn wereld. Geen wonder dat hij van bomen houdt en weet hoe belangrijk ze zijn. In Mijn hart was een boom – de titel van het boek is ontleend aan een gedicht van Ted Hughes – brengt hij odes aan bomen in de vorm van gedichten en verhalen waarin bomen de hoofdrol spelen. Soms zijn dat bomen die nog maar net geplant zijn – zoals de twijg van een wilg uit Oekraïne die wortel schiet in Britse bodem, soms zijn het bomen die al oud zijn en veel hebben zien gebeuren – zoals een taxus die al vijftien eeuwen oud is.
In veel gedichten en verhalen komt de boom zelf aan het woord.
‘Hij was wel de vreemdste, de aardigste ook,
de enige van hen die een praatje maakte.
De rest liep voorbij met gebogen hoofd, ze zagen me niet.
Maar deze keek op, met zachte ogen in een droef gezicht,
stond stil, zei iets tegen me, strekte zijn hand en koos me uit.
In de ochtendzon schilderde hij een portret,
een portret van mij’
Zo begint bijvoorbeeld ‘Een fluistering van bloesem’, waarin een amandelboom zich lovend uitlaat over de schilder die hem vereeuwigde. Die schilder was Vincent van Gogh.
Morpurgo laat een boom de mens oproepen zuinig met hem te zijn, een ander vertelt hoe hij in zijn zoveelste leven een bank is geworden, weer een ander doet verslag van het rijke natuurleven dat hij mogelijk maakt.
De gedichten zijn bijna zonder uitzondering verhalend van aard, zonder dwingende rijmschema’s. De variëteit aan verhalen is groot: Morpurgo refereert aan mythen en parabels, put uit zijn jeugdherinneringen voor een verhaal over Conkers, een spel dat je speelt met kastanjes en schreef zelfs een traditioneel sprookje over een kolenbranderszoon die met een prinses mag trouwen. Zonder belerend te zijn, is duidelijk dat Morpurgo door zijn liefde voor bomen te delen, respect voor de natuur wil afdwingen. De illustraties van Yuval Zommer – paginagroot, waarbij tekst en beeld geïntegreerd zijn – ondersteunen de grote lijn van de gedichten en verhalen, maar voegen daar ook waardevolle details aan toe. Mijn hart was een boom is een boek dat je niet in een keer uit hoeft te lezen. Het nodigt uit om er steeds opnieuw een verhaal of gedicht uit (voor) te lezen.
Michael Morpurgo (tekst) en Yuval Zommer (ill.),
Mijn hart was een boom: verhalen en gedichten, een ode aan de bomen,
vert. uit het Engels: Margaretha van Andel,
Lemniscaat, 94 p.
(€ 17,99), 9+
