Olav en Maldini hebben een hechte vriendschap die, na een intensieve opleiding voor officier die ze samen aan de Koninklijke Militaire Academie hebben afgelegd, onverwoestbaar lijkt. Hun relatie komt echter onder druk te staan nadat Maldini uitgezonden wordt naar het oorlogsgebied in Kosovo. Na deze uitzending belandt Maldini in zware depressies, krijgt hij psychoses en raakt betrokken bij geweldsdelicten. Olav begint zich steeds meer af te vragen hoe ver zijn loyaliteit reikt en hoe onvoorwaardelijk zijn vriendschap met Maldini is.
Door Istvan Kops
Niels Roelen is majoor in het Nederlandse leger geweest en is diverse keren uitgezonden op missies. Tijdens een missie in Uruzgan hield hij voor Defensie een weblog bij. Hij ontdekte dat het schrijven hem bijzonder goed lag en begon boeken te schrijven. Naar aanleiding van zijn derde boek, een romandebuut, Zwarte vogel sprak ik hem via Zoom.
Zwarte vogel opent met een quote van The Smashing Pumpkins. Despite all my rage, I’m still a rat in a cage. Waarom deze keuze?
‘Zowel Olav als Maldini hebben te maken met woede in hun leven, maar het is een woede die wél begrensd moet worden. Verder zit er een bepaalde mate van frustratie in de snerpende stem van Billy Corgan, die ik erg passend bij het verhaal vond. Zelf luister ik ook graag naar de muziek van deze band.’
Is muziek belangrijk voor jou tijdens het schrijven?
‘Muziek kan zeker een belangrijke inspiratiebron voor mij zijn. Voor mij zit er heel veel gevoel in muziek. Dat kan blijdschap, verliefdheid, woede of frustratie zijn. Het helpt me vaak om de toon te vinden waarin ik wil schrijven. Het is een beetje alsof je aan het stemmen bent voordat je daadwerkelijk iets gaat opschrijven.’
Wat maakte dat je dit verhaal ging schrijven?
‘Ik heb een vriend die me heel dierbaar is waar het niet goed mee gaat, maar desondanks blijft het een goede vriend. Er zijn vrienden om gezellige dingen mee te doen en er zijn echte vrienden. Ik vroeg me af wat echte vriendschap is en tot hoever dat gaat. Ik vroeg me af waarom dat zo is. Wat maakt dat je sommige mensen snel van je afduwt en andere mensen altijd bij je houdt. Iedereen heeft wel iemand in zijn omgeving die veel energie van je vraagt, maar voor wie je toch klaar blijft staan. Vriendschap houdt soms in dat je niet alleen de leuke dingen met elkaar deelt, maar dat je elkaar ook kunt vertellen wanneer er iets mis met ze is. Olav moet op een gegeven moment besluiten of hij bevriend wil blijven met de bipolaire Maldini. Kan hij loyaal aan hem blijven als deze zich steeds onvoorspelbaarder gaat gedragen?’
Is loyaal zijn aan elkaar sowieso niet erg belangrijk in het leger?
‘In vriendschappelijke relaties ben je trouw aan elkaar en hoop je dat je nooit in een situatie zult komen waarin je wordt gevraagd alles te geven wat je in je hebt en dat de loyaliteit in je vriendschap nooit op de proef wordt gesteld . In het leger hoef je elkaar niet aardig te vinden. Ongeacht wat je van elkaar vindt, weet je dat je traint voor situaties waarin je het ultieme van elkaar vraagt en vertrouw je erop dat iedereen zijn taak uitvoert. Als je dat niet doet of fysiek niet meekomt dan val je af. Dan ben je in een levensbedreigende situatie een gevaar voor de groep. Het fysieke element speelt daarin dus een bijzonder belangrijke rol. De vriendschappen die je in zulke situaties smeedt, gaan daardoor vaak een laag dieper dan bij gewone vriendschappen. Je vertrouwt elkaar letterlijk je leven toe.’
Het fysieke element zien we heel erg terug in het competitieve roeien dat de beide mannen doen. Waarom heb je speciaal voor deze sport gekozen?
‘Ik heb zelf aan wedstrijdroeien gedaan en weet dus wat het is. Het is een enorme fysieke inspanning, waarbij veel van je wordt gevraagd. Je gaat gedurende het hele roeiseizoen op tijd naar bed, je rookt niet, drinkt geen alcohol en je traint meerdere keren per dag. Daarnaast ben je enorm van elkaar afhankelijk. Je doet alles samen. Je hebt in een roeiboot met twee man allebei één riem. Als de één iets doet en de ander niet, dan draai je letterlijk een rondje. Op het water ben je bovendien afgezonderd van de rest van de wereld. Dat leek me dan ook een mooie setting om de beide hoofdpersonen met elkaar te vervlechten.’
Wat was de grootste uitdaging bij het schrijven van dit verhaal?
‘De tijdlijn was zonder meer de grootste uitdaging. Het verhaal springt behoorlijk heen en weer in de tijd. Dat was een bewuste keuze, omdat ik de lezer ook op en neer wilde laten gaan in het hoofd van Maldini. Daarmee wilde ik weergeven hoe wispelturig het er aan toe kan gaan in het hoofd van iemand die in een psychose zit. Net als in een boot moest er natuurlijk wel een balans zijn, want anders is het verhaal voor de lezer niet meer te volgen. Die balans vinden bleek een grote puzzel te zijn.’
Niels Roelen, Zwarte vogel, Uitgeverij Volt, 288 pagina’s (€ 21,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2021.
Interesse? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
