Dat Mark Haayema een bezige bij is, is een beetje een understatement. Naast kinderboekenauteur is hij ook acteur en regisseur, en schrijft hij liedteksten en scenario’s. Zo maakte hij zijn boekenserie Muk tot een bijzonder poppentheater voor kinderen vanaf 2 jaar, die in september weer van start gaat. Haayema: ‘Met de voorstelling Muk wilde ik iets nieuws uitproberen.’
Door Mirjam Mulder
Muk ziet ze groeien is alweer het derde avontuur van het hondje Muk. Hoe is het idee voor Muk ontstaan, en waar haal jij je inspiratie vandaan voor zijn avonturen?
‘De inspiratie voor Muk begint elke ochtend onderaan de trap. Daar staat mijn eigen échte Muk te kwispelen voor een nieuw avontuur. Zijn avonturen zijn in onze mensenogen misschien niet heel bijzonder, maar voor hem is al snel iets groot en uniek. Iets wat wij als vanzelfsprekend beschouwen is voor een pup en ook voor jonge kinderen een mirakel. Zoals de transformaties in het dierenrijk. Een kaal wezentje dat uit een ei kruipt, veren krijgt en wegvliegt… dat is toch een wonder? In de boeken van Muk wil ik dat soort kleine avonturen groot maken.’
Muk is voor hele jonge kinderen geschreven. Waar let jij daarbij op, in de manier waarop je schrijft? Of gaat dat meer intuïtief?
‘De toon en het taalgebruik van Muk gaan bij mij als vanzelf. Tijdens het schrijven van het eerste deel ontwikkelde ik een taal die in mijn ogen past bij de pup. Ik heb nog nooit eerder een echte boekenserie geschreven, omdat ik het liefst steeds iets nieuws wil verzinnen. Ik was bang dat ik iets moest kopiëren in een tweede deel. Echter kan ik nu in elk deel iets nieuws kwijt, maar met een personage wiens taal ik al spreek. Dat vind ik dus juist heel leuk!’
Naast boeken schrijven doe je nog veel meer, zoals theater en liedteksten schrijven. Kun je iets vertellen over hoe je daar allemaal mee begonnen bent? En hoe combineer je dat allemaal?
‘Ik ben ooit begonnen aan de kleinkunstacademie, gevolgd door de opleiding muziektheater aan het conservatorium. Ik had niet echt een doel voor ogen, behalve dat ik wilde máken. Ik ging als bijbaan poppenspelen bij de Efteling en Sesamstraat, waar ik een seizoen het rechterhandje van Tommie speelde. Toen ik van de redactie begreep dat ze op zoek waren naar nieuwe schrijvers, ging ik gedichtjes schrijven. Maar in plaats van ze naar het programma te sturen, stuurde ik deze naar Uitgeverij Gottmer. Een paar maanden later was daar mijn eerste prentenboek. Inmiddels zijn dat er nu ruim dertig.
‘Ik schrijf ook liedjes voor Kinderen voor kinderen, Herman van Veen en Squla. Daarnaast schrijf ik scripts voor (jeugd)theater en scenario’s voor tv-series en films. Als stemacteur ben ik te horen in onder andere Skylanders, A boy Called Christmas en De Smurfen, en als acteur speel ik veel met het Residentie Orkest en het Nederlands Philharmonisch Orkest. Zelf maak ik jeugdtheaterproducties bij mijn eigen gezelschap: De Grote Haay.
‘Een flinke diverse waslijst zo nu en dan, maar het een versterkt het ander! Door zoveel verschillende dingen te doen, weet ik steeds beter wat ik niet wil. Wat ik wel wil? Geen idee. Zolang het maar leuk en verrassend is.’
Van Muk heb je ook een theatershow gemaakt. Wat kunnen we van deze voorstelling verwachten, en kun je iets vertellen over het maakproces?
‘Met de voorstelling Muk wilde ik iets nieuws uitproberen. Natuurlijk kun je een pop van Muk maken en daarmee hupsen over het toneel. Liedje erbij en klaar. Maar het moest anders, inventiever en eigen. Samen met Cynthia Borst ontwikkelde ik een kast die open kan klappen. Hierdoor ontstaat een mini-wereldje, met een ondergrond en horizon. Door aan hendels en slingers te draaien, kun je de achtergronden en ondergronden bewegen en veranderen. Zet daar een camera op en speel met miniatuurpoppen en -decors, dan kun je dit projecteren op een groot LED-scherm. Soms worden de achtergronden effen groen en dan kun je met een greenscreen-techniek de achtergrond digitaal aanpassen. Hierdoor kan Muk moeiteloos vanuit de zee de ruimte in springen.
‘Momenteel zijn we met het Nederlands Philharmonisch Orkest een voorstelling aan het maken: Muk en het orkest. De muziek in de voorstelling wordt dan gespeeld door een heus orkest. Dit theaterconcert gaat 15 oktober in première in het Paradiso in Amsterdam.’
Wat was de leukste reactie die je ooit hebt gehad op een Muk-voorstelling?
‘Als een zaal vol kinderen na afloop met grote ogen, rode wangen en een knuffel van Muk in hun handen de zaal verlaten, ben ik tevreden. Hoewel ik het ook heel belangrijk vind dat de ouders het goed en mooi vinden. Als zij ook met open mond zitten te kijken, is het in mijn ogen helemaal geslaagd.’
Wat kunnen wij van Muk leren?
‘Ik denk dat Muk ons laat zien dat alles niet zo vanzelfsprekend is. Dat we meer mogen en kunnen genieten van de kleine dingen, ons moeten blijven verwonderen over de kracht van natuur en over het belang van vriendschap en vertrouwen.’
De voorstelling Muk speelt vanaf september 2022 weer in de theaters! Kijk voor meer informatie op www.degrotehaay.nl.
Mark Haayema, Muk ziet ze groeien, Uitgeverij Rubinstein, illustraties: Laury Tinnemans en Job van Gelder, 24 pagina’s (€ 13,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
