Op een zonnige dag in september presenteert Renske Gerstel in de tuin van de Eerste Bergensche Boekhandel haar kinderboek Hannah.
In de tuin van de boekhandel hangen de tekeningen uit Hannah als versiering in de bomen. Kinderen rennen rond op zoek naar de antwoorden voor hun speurtocht. De band Alfon Oekie speelt er vrolijke muziek bij. Het is de perfecte dag om Hannah de wereld in te verwelkomen, want dit bijzondere kinderboek is zelf ook een feestje. Een klein, uitvouwbaar feestje.
Hannah gaat over een klein meisje dat ’s nachts, als ze eigenlijk moet slapen, uit het raam klimt. Daar viert ze een feestje met een oorwurm, een sprinkhaan en een specht. Het verhaal is deels gebaseerd op Gerstels oudste dochter, die ook het eerste exemplaar van het boek in ontvangst mag nemen op de boekpresentatie. ‘Toen mijn dochter vier was had ze aan het ontbijt hele stoere verhalen over wat ze ’s nachts gedaan had,’ vertelt Gerstel. ‘Ze keek me altijd een beetje teleurgesteld aan als ik zei dat ik gewoon geslapen had. Zij was naar Berlijn geweest op een vliegend tapijt, of naar een tropisch eiland met Pippi Langkous. Die fantasie komt terug in het boek.’
Wat Hannah vooral bijzonder maakt, is de vorm. Het boek vouwt uit tot een wereld waarin Hannah steeds een stukje hoger de boom in klimt en zelfs onder de grond kan verdwijnen om daar taart te eten en banjo te spelen met de dieren die daar wonen. Volgens Gerstel sluit die originele vorm aan bij de inhoud en de doelgroep van het boek. ‘Ik vind die kleuterleeftijd zo leuk, dan zitten kinderen vaak nog vol ideeën. Dat heb ik ook een beetje willen verbeelden. Voor een kind is van alles mogelijk. Mijn dochters vinden het bijvoorbeeld helemaal niet raar dat de specht in Hannah zo veel groter is dan Hannah zelf. Dit boek gaat over uit het gewone stappen, iets doen wat normaal helemaal niet zou gebeuren. In dit geval gebeurt dat ook in de fysieke vorm van het boek, die heeft iets eigenwijs.’
Nog iets waarin Hannah verschilt van de meeste kinderboeken is dat er geen woorden in staan. Gerstel: ‘Bij een boek zonder woorden draait het erom dat er ruimte is voor het kind om het verhaal in te vullen en aanwijzingen te zoeken. Het vraagt wat meer verbeelding van het kind, dat moet echt actief gaan kijken. En wat leuk is, is dat je er ook wat mee kunt als je nog niet kunt lezen. Ik hoop dat Hannah kinderen uitdaagt om echt goed te kijken wat er gebeurt.’
Al langere tijd liep Gerstel rond met het idee voor een kinderboek. Het heeft alleen even geduurd voordat ze wist hoe het er precies uit moest gaan zien. ‘Toen ik aan de Gerrit Rietveld Academie studeerde was ik er ook al mee bezig. Ik deed grafisch ontwerpen en vond het toen al leuk om een alternatieve vorm te zoeken, maar ik had nog niet de inhoud waar ik mee wilde werken. Ik had eerst eigenlijk een ander uitvouwbaar boek dat ik aan verschillende mensen uit het boekenvak voorlegde. Zij zeiden me het eens bij de Harmonie te proberen. Ook daar wisten ze niet zo goed wat ze met mijn ‘boek 0’ moesten, maar toen ik het kladje liet zien van wat nu Hannah is geworden, vroegen ze me om dat uit te werken. Toen ik er een paar weken later mee terugkwam, zeiden ze gelijk: dit gaan we doen.’
Dat ze vandaag haar boek met de rest van de wereld deelt voelt voor Gerstel nog wat onwerkelijk. ‘Het is heel lang iets van mij alleen geweest. Ik had niet veel mensen over Hannah verteld. Ik voel me er nog een beetje ongemakkelijk bij dat het nu echt een product is geworden dat in winkels ligt. Maar ik vind het vooral ook leuk.’
Inmiddels is Gerstel al bezig met een vervolg op Hannah. ‘Het is wel spannend, omdat ik er nu echt achter ga komen of Hannah een beetje levensvatbaar is. Als het nu niet wordt verkocht is dat erg zonde, maar ik zou alsnog doorgaan. Dat tweede deel komt er vast.’ Gerstel probeert momenteel zo veel mogelijk te tekenen en op zoek te blijven naar nieuwe vormen. ‘Zo’n uitvouwbaar boek zorgt aan de ene kant voor beperkingen, maar juist ook voor mogelijkheden. Het is net een puzzel, met al die kleine velletjes.’
Boekgegevens
Renske Gerstel, Hannah, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7479 2 (€ 17,50)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2016
