Van 16 t/m 25 september is het weer Boekenweek van Jongeren. De bijbehorende geschenkbundel 3PAK biedt ook dit jaar een mooie mix: een spannend moordmysterie van Chinouk Thijssen, een verhaal over een bijzondere vriendschap van Daan Heerma van Voss, en een gedichtencyclus van Gershwin Bonevacia. De auteurs vertellen over hun bijdrage.
Door Mirjam Mulder
Dodelijke strandvakantie
Thijssen lijkt misschien een voor de hand liggende keus voor het 3PAK, aangezien ze al veel populaire young adult-boeken op haar naam heeft staan en een graag geziene gast is op middelbare scholen. Toch was ze verrast toen ze het telefoontje kreeg: ‘Ik had ik alleen nog maar de zin “Ik heb een vraag voor je van het CPNB” gehoord, en ik wist meteen waar het over ging. Na het telefoongesprek heb ik een tijdje voor me uit gestaard, omdat ik het niet kon geloven.’
Uiteraard gaat zij ook op Literatour langs scholen, bibliotheken en boekhandels. ‘Er staan hele leuke events op de planning, ik heb er zin in!’
In haar spannende verhaal ‘You’re Next’ gaan de vrienden Damian, Rowan en Farah met elkaar op vakantie naar een hotel aan zee in Spanje. Voor veel jongeren die voor het eerst met vrienden op vakantie gaan heel herkenbaar. ‘Ik denk dat het voor jongeren fijn is om zich te kunnen identificeren met hoofdpersonages,’ vertelt de auteur. ‘Hierdoor krijgen ze al snel het idee: “Dit zou ik kunnen zijn, en dit zou mij ook zomaar kunnen overkomen.” Hoewel ik natuurlijk niet hoop dat de lezers gaan meemaken wat er in mijn verhaal gebeurt, hoor.’
Je voelt meteen nattigheid als er op de radio wordt gezegd dat een Engelse tienermoordenaar naar Spanje is gevlucht. ‘Gezellig, misschien komen we hem wel tegen,’ grapt Damian.
Was de auteur hiervoor geïnspireerd door nieuwsactualiteiten? ‘Inspiratie kan overal vandaan komen, maar komt het vaakst uit situaties die ik zelf meemaak en dan groter maak door mezelf een “wat als”-vraag te stellen. Voor 3PAK wilde ik een spannend verhaal schrijven dat past bij mijn boeken, maar in een kort verhaal kun je niet heel veel kwijt. Dus bedacht ik een strandvakantie inclusief een storm en een mogelijke seriemoordenaar met wie de hoofdpersonen opgesloten zitten.’
Raadselachtige vriendschap
Heerma van Voss was om een andere reden verrast door de vraag om bij te dragen aan het 3PAK. Het idee om met andere auteurs op ‘literatour’ langs middelbare scholen te gaan kwam namelijk oorspronkelijk van hem. ‘Niettemin leuk om gevraagd te worden. Ik ben de Boekenweek van Jongeren ooit begonnen, in een kapotte Mercedes, op de bonnefooi. Nu is het in zekere zin een instituut geworden, en word ik uitgenodigd.’ Toch ziet hij zichzelf niet als iemand die voor jongeren schrijft. ‘Om eerlijk te zijn heb ik nooit nagedacht over mijn “doelgroep”. Ik schrijf gewoon wat ik wil, en het publiek volgt – of niet.’
Zijn verhaal ‘Solaro’ in 3PAK neemt ons ook mee naar het buitenland, eerst naar Engeland, dan naar Italië. Een freelance journalist sluit een bijzondere vriendschap met een jonge Londense bankier die op zoek is naar het ‘summum van schoonheid’. Het idee voor die vriendschap, waarvan de hoofdpersoon betwijfelt of het wel een echte vriendschap is, kwam uit het echte leven. ‘Niet lang voor ik hieraan begon, had ik een vriendschap opgedaan die grote overeenkomsten heeft met die in het verhaal. Natuurlijk is het niet simpelweg overgezet, een verhaal beantwoordt aan andere eisen dan het echte leven. Maar die vriendschap dwong me erg om na te denken over wat een vriendschap eigenlijk is.’
De bankier nodigt de hoofdpersoon uit om hem te komen opzoeken in Londen. Daar laat hij hem proeven van zijn luxueuze leven. Op een gegeven moment wordt het de hoofdpersoon duidelijk: ‘Jij zoekt geen vriend, je zoekt een getuige.’ Waarom blijft hij dan toch op diens uitnodigingen ingaan? ‘Dat is een vraag waar ik in het verhaal meerdere mogelijke antwoorden op geef, zonder het voor te kauwen,’ zegt Heerma van Voss. ‘Weten wij zelf wat we uit onze vriendschappen halen? Denken we zo na? Volgens mij volgen wij het leven, en kunnen we alleen jaren later zeggen: dat deed ik daarom of daarom. Het is een raadselachtige vriendschap, maar ja, ik heb in het echte leven ook tal van raadselachtige vriendschappen.’
Poëzie als meditatie
Bijzonder aan deze editie van het 3PAK is dat er voor het eerst gedichten in zijn opgenomen. ‘Ik vond het echt een eer om daarvoor gevraagd te worden, als eerste dichter,’ zegt Bonevacia. Als poëziedocent komt hij vaak op middelbare scholen, dus hij staat dicht bij de doelgroep. Voor de gedichtencyclus in 3PAK stelde hij zichzelf de vraag: ‘Wat als ik vandaag de dag op de middelbare school had gezeten? Welke identiteit had ik mezelf dan toegeëigend? Vanuit die gedachtengang ben ik gaan schrijven. Ik probeerde de thema’s aan te grijpen die ik nu zie leven onder middelbare scholieren. En dat vertaalde ik dan naar mezelf.’
Thema’s als identiteit, anders zijn en de online wereld komen voorbij, in vaak rake zinnen: ‘de Cloud is te klein om al ons verdriet te dragen’. Merkt de dichter dat jongeren nu met andere dingen bezig zijn dan hij vroeger? ‘Een van de dingen die natuurlijk heel erg anders zijn, is de groei van de digitale wereld. Toen ik in de brugklas zat, hadden wij thuis nog geen computer, ik had nog geen mobiele telefoon en social media bestond nog niet. Nu hebben leerlingen te maken met dingen als cancel culture, naaktfoto’s en online shaming. Hoe ga je daarmee om?’
Onder meer vanwege zijn dyslexie was de middelbare schooltijd voor de dichter geen makkelijke. Poëzie heeft hem daarbij geholpen, en dus vindt hij het mooi dat jongeren daar nu ook in het 3PAK mee kunnen kennismaken. ‘Poëzie kan ervoor zorgen dat je even binnen in jezelf plaats kunt nemen, bij jezelf te raden kunt gaan: wat betekent dit voor mij? Ik gebruik poëzie altijd bijna meditatief, om even tot mezelf terug te keren, minder bezig te zijn met alle prikkels die van buiten op me afkomen. En mezelf dan af te vragen: hoe voel ik me? Als ik terugkijk op mijn middelbare schooltijd, vormden de thema’s waar ik toen over schreef het begin van mijn carrière.’
Gershwin Bonevacia, Daan Heerma van Voss en Chinouk Thijssen, 3PAK, uitgave van de Stichting CPNB, 64 pagina’s (gratis verkrijgbaar tijdens de Boekenweek voor Jongeren)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
