Scherprechter is de nieuwste thriller van Bob Mendes: reeds 82 jaar, maar nog altijd actief. Hij won als eerste Vlaming ooit de Gouden Strop, en later nog een keer. Intussen werd hij ook gelauwerd met de (Vlaamse) Diamanten Kogel. Mendes schrijft over diverse Belgische wantoestanden, waarover hij niet kan of wil zwijgen. In Scherprechter richt hij zijn vizier op de Belgische justitie.
U schrijft faction: een mix van feit en fictie. Net als Tomas Ross?
‘We kennen elkaar goed, en zeker, er zijn overeenkomsten. Beiden hanteren we fictieve verhaallijnen die stevig geworteld zijn in de feiten. Beiden zien we dingen die we aan de kaak willen stellen of willen onderzoeken. We zijn beiden maatschappelijk bewogen. Maar we hebben uiteraard andere onderwerpen. Ross schrijft over Nederlandse zaken, zoals Pim Fortuyn. Ik schrijf over Belgische, of Vlaamse thema’s. Vooral het disfunctioneren van de Belgische justitie is een dankbaar onderwerp.’
Ross maakt gebruik van complottheorieën. U ook?
‘De Belgische justitie leent zich bij uitstek voor thrillers met duistere complotten. Het is een gesloten, mysterieuze wereld. Rechters zijn beschermd, ze kunnen niet worden overgeplaatst of ontslagen, ze zijn benoemd voor het leven. Hun macht is ongekend, zozeer zelfs dat ze gemakkelijk allerlei misstanden kunnen verzwijgen. Ze kunnen hun persoonlijke stempel op zaken drukken en niemand houdt ze daarin tegen. Ze zijn benoemd door politici en zijn niet zelden politiek of religieus gekleurd – ook in hun uitspraken. De meeste rechters zijn desondanks te vertrouwen, maar de gehele situatie klopt natuurlijk niet.’
Kent justitie ook een tweedeling, zoals Vlaanderen en Wallonië steeds meer gescheiden zijn?
‘Justitie is nationaal, door de Belgische overheid georganiseerd, maar het is in Vlaanderen en Wallonië essentieel anders ingericht. In Wallonië heeft de overheid een machtige invloed op justitie. Via overheidsbanen die gericht worden uitgedeeld, stuurt de Waalse regering op die manier het functioneren van justitie aan. Dat lijkt sterk op de Franse staat. In Vlaanderen is de positie van het individu veel belangrijker, de staat is kleiner en heeft nauwelijks invloed op het functioneren van justitie. Maar het is nog altijd één systeem. Dat dit niet werkt, is duidelijk.’
Hoe maakt u dat in fictie duidelijk aan uw lezers?
‘Ik doe voor elk boek uitgebreide research, zorg dat ik alles over het onderwerp te weten kom. Ik graaf me in die informatie in en werk een plot uit dat werkelijk plaats zou kunnen vinden. Hoewel de personages en hun intriges zijn verzonnen, hoewel het boek fictie is, denkt de lezer geen moment dat het niet de werkelijkheid is. En zo hoort het.’
Bob Mendes, Scherprechter, Uitgeverij Manteau, ISBN 978 90 223 2565 0 (€ 17,95)
