Profiler Hazel Kramer wordt door de Londense politie om hulp gevraagd bij een uitzonderlijke moordzaak. Het slachtoffer en de plaats delict zijn bedekt met afval, waardoor het onmogelijk is sporen van de dader te vinden. Het doet Hazel denken aan een vergelijkbare zaak uit het verleden en ze neemt contact op met Julius Bell, de meedogenloze advocaat van de toenmalige verdachte. Ondertussen tikt de klok ongenadig verder als er meerdere slachtoffers vallen.
Door Istvan Kops
De in Haarlem geboren Dana Smit besloot om na haar studie criminologie en forensische psychologie als detective in Londen te gaan werken. Als actrice was ze onder meer te zien in de Britse dramaserie Holby City. Daarnaast werkte ze als model en heeft ze zich toegelegd op het schrijven van thrillers geïnspireerd op haar tijd bij de politie.
Je hebt een behoorlijk kleurrijk cv als detective, model en actrice. Hoe past het schrijven van een boek daarin?
‘Ik schreef al van jongs af aan voor mezelf. Ik reisde veel voor mijn werk als model en schreef vooral over mijn ervaringen in die tijd. Daar heb ik toen echter verder niks mee gedaan. Toen ik later bij de Londense politie ging werken, merkte ik dat het werk soms behoorlijk zwaar was en maakte ik dingen mee die veel indruk op me maakten. Mijn moeder suggereerde toen dat ik het schrijven misschien weer op moest pakken en dat bleek naderhand een bijzonder goede beslissing. Op dat moment dacht ik echter nog helemaal niet aan een boek dat zou worden uitgeven. Dat was een droom waar ik op dat moment niet te veel bij stil durfde te staan.’
Hoe ben je eigenlijk bij de Londense politie terechtgekomen?
‘Ik heb criminologie en forensische psychologie gestudeerd, omdat ik het altijd heel interessant vond waarom mensen doen wat ze doen en ik me afvroeg of we bepaalde daden kunnen voorkomen. Om die reden wilde ik ook heel graag detective worden. In Nederland moest je daarvoor echter eerst een aantal jaar deel uitmaken van de straatpolitie. Dat was niets voor mij, aangezien ik mezelf op dat moment nog niet meteen in allerlei potentiële conflictsituaties zag. In Londen kon ik meteen vanuit de opleiding doorstromen naar een detectivefunctie. Ik heb toen gesolliciteerd en werd tot mijn verrassing aangenomen.’
Welke ervaringen uit je politietijd heb je kunnen gebruiken voor het boek?
‘Ik kwam dagelijks in aanraking met daders en slachtoffers van misdrijven en ik heb mijn gedachtes daarover in het boek gestopt. Ik vond het belangrijk dat het een waarheidsgetrouw boek zou worden en dat de kennis die ik tijdens mijn studie en het werk op heb gedaan erin zouden worden verwerkt. Ik heb alleen wel bepaalde procedures sneller laten verlopen. Het verwerken van DNA kan bijvoorbeeld maanden duren en daar heb je in een thriller die spannend moet zijn uiteraard niet de tijd voor.’
Het verhaal wordt enerzijds verteld vanuit het perspectief van Hazel die altijd met moraliteitsvraagstukken worstelt en anderzijds vanuit Julius die geen enkele scrupules lijkt te hebben. Vanwaar deze keuze?
‘Ik vond het interessant om te experimenteren met een verhaal waarin gebeurtenissen plaatsvinden die door verschillende personen heel anders worden beleefd. Verder wilde ik ook spelen met de ideeën die mensen hebben over wat goed en slecht is. Hazel Kramer is een sterke vrouw die goed is in wat ze doet, maar ze heeft ook haar onzekerheden. Ze maakt af en toe fouten en is verre van perfect. Met het perspectief van Julius wilde ik duidelijk maken dat iemand met een bepaalde neuro-psychiatrische stoornis niet perse een bloeddorstige moordenaar hoeft te zijn. Het kunnen ook mensen zijn die heel erg succesvol in hun carrière zijn en bijvoorbeeld een hoge functie bekleden in de financiële wereld of actief zijn in de advocatuur. Ik vond het ontzettend leuk om vanuit zijn perspectief te schrijven, omdat hij het tegenovergestelde is van wie ik ben. Voor de lezer is het hopelijk interessant, omdat die aan het denken kan worden gezet over wat de waarheid is. Hazel ziet de wereld heel anders dan Julius, maar iedereen heeft zijn eigen waarheid.’
Waarom heb je ervoor gekozen om Hazel een profiler te laten zijn?
‘Het interessante aan een profiler als personage is dat ze zich niet alleen met één type misdrijf bezig hoeft te houden, omdat ze niet aan één team gebonden zit en een freelancer is die niet in dienst is van de politie. Daarnaast heb ik profilers zelf altijd heel interessant gevonden. In Europa kijken ze er met enige scepsis naar, aangezien het idee is dat er weinig wetenschappelijke onderbouwing voor hun expertise bestaat. Doordat Hazel een profiler is kan ik heel erg in de psychologie van het verhaal en de personages kruipen. Ik wilde geen verhaal schrijven dat alleen zou draaien om het verzamelen van technisch bewijs. Als ik zelf een boek lees dan wil ik niet alleen weten wie het heeft gedaan, maar vooral waarom iemand iets heeft gedaan. Ik wil dat mensen ook meer na gaan denken over waarom mensen bepaalde dingen doen, zodat we proactiever in kunnen grijpen als de situatie daarom vraagt.’
Dana Smit, Zonder schuld, Uitgeverij Ambo|Anthos, 344 pagina’s (€ 21,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
