door Maartje Kunnen
‘Die foto op de voorpagina? Die werd zes weken na de bevalling van mijn jongste kind genomen. Toen ik zei dat ik een visagist wilde voor de fotosessie, vielen ze bij de uitgeverij zowat van hun stoel. Maar ja, een vrouw die zes weken geleden bevallen is, kun je niet zonder visagist het bollenveld insturen!’
Anne-Gine Goemans mag gezien worden en dat gebeurt. Na het verschijnen van haar boek Ziekzoekers treedt ze overal in het land op. Ze heeft de Bollenstreek weer op de kaart gezet, wordt gezien als tulpenexpert en heeft eerst en vooral een vlotlezend, licht absurdistisch, oer-Hollands verhaal geschreven. Met nuchter enthousiasme vertelt ze over zichzelf en haar boek. Een boek dat leest als een film en dat volgens Goemans ook al bij een geïnteresseerde producent ligt. ‘Ik bedenk ineens dat het wel wat voor Van Warmerdam zou zijn. Doet hij aan boekverfilmingen?’
Familierelaties
Ziekzoekers gaat over een kwekersfamilie in de Bollenstreek. De zoon neemt het bedrijf over van de vader en vanuit verschillende (tijds)perspectieven worden de familierelaties blootgelegd. Op soms hilarische en pijnlijke wijze. Alle familieleden in het boek verlangen naar genegenheid, maar door allerlei misverstanden en gebeurtenissen zijn ze niet in staat die aan elkaar te geven.
‘De autistische broer van Vera, de moeder in het verhaal, is geïnspireerd op mijn eigen oom. Mijn oma voelde zich altijd schuldig over zijn handicap. Ze dacht dat zijn hersenen door elkaar waren geschud, toen ze hem tijdens de oorlog in een kinderwagen zonder banden had rondgereden. Vera is me van alle personages het dierbaarst. Vroeger was ze een stoere bollenreizigster, maar ze verandert in een wereldvreemde, introverte vrouw. Als moeder faalt ze op alle fronten. Voor haar kinderen heeft ze nauwelijks interesse. Haar onvermogen om voor haar kinderen te zorgen, komt voort uit angst. Zij kende die angst en wilde dan ook geen kinderen, maar haar man praatte op haar in. Zelf heb ik drie kinderen en ik ben heel anders dan Vera, maar de beklemming die zij voelt ten aanzien van het moederschap, herken ik. Ik snap hoe het proces bij haar is gegaan en ik snap waarom ze vlucht. Ik probeer aannemelijk te maken dat iemand zoiets zou doen. Niets is zo ingewikkeld en ingrijpend als de relatie tussen ouder en kind.’
Voorvechtster
Ziekzoekers is het verhaal van een familie. Het is geen streekroman, vindt Goemans, maar inmiddels wordt ze wel gezien als voorvechtster van de Bollenstreek.
‘Ik ben al voor zo’n vijftien lezingen gevraagd. Zit ik in het radioprogramma Kunststof, moet ik ineens vragen beantwoorden over tulpen! Terwijl het gewoon begon met verwondering over het landschap. Ik voel me ermee verbonden. Mijn familie had er vroeger een bedrijf in verpakkingen voor bloembollen. Voor veel mensen is de streek onbekend. Het Panorama Bollenstreek dat in het boek voorkomt bestaat ook echt, in Voorhout. In Nederland kent men het nauwelijks. Japanners, Chinezen, Amerikanen weten het wel te vinden. Het is ook heel bijzonder. Dat doek is een monument. Het wil iets behouden. Zo is het natuurlijk ook wel met mijn boek.’
Jaloers
Ziekzoekers is een oer-Hollands boek. Goemans vindt haar grote schrijversvoorbeelden echter ver buiten de Bollenstreek. In het land waar ook een deel van Ziekzoekers zich afspeelt.
‘Zoals de Amerikaanse schrijfster Annie Proulx te werk gaat! In een documentaire zag ik haar het landschap schilderen waarover ze zou gaan schrijven. Dat vond ik heel inspirerend. Haar boek De laatste troef over varkensfokkerijen in de Panhandle in Texas, daar spreekt zo’n betrokkenheid uit! Voor een boek doet zij jarenlang research. Ze leest eerst alles wat er over een bepaalde streek geschreven is. Maar ja, zij heeft dan ook de tijd en de middelen. Daar ben ik jaloers op. Humor is voor mij ook heel belangrijk. Wat dat betreft is John Fante een groot voorbeeld. Hij is een meester in de hilariteit. Zijn humor gaat door tot in het hysterische. De verhalen over Arturo Bandini die schrijver wil worden in de jaren dertig zijn gewéldig. Bandini heeft grootheidswaanzin terwijl hij in feite niets voorstelt. Hij weet dit ook, maar zijn onzekerheid en grootheidswaanzin gaan hand in hand. Een andere auteur die heel doeltreffend familiebanden in beeld weet te brengen is Jonathan Franzen. Hij is vooral sterk in de dialoog. Knap hoe hij de personages met elkaar laat communiceren. Je voelt dat ze iets anders bedoelen dan ze zeggen. Ik houd veel van Amerikaanse schrijvers. Ze vertellen een verhaal, zonder navelstaren.’
Betrokken
Voorvechtster van de Bollenstreek is ze niet en haar boek zou ze niet geëngageerd willen noemen. Bij geëngageerd stelt Goemans zich namelijk vrouwen met snorren in Chileense gewaden voor.
‘Wel ben ik erg betrokken. Het is dat ik vroeger aan de rand van de Bollenstreek woonde, maar als ik bij de Wadden had geleefd, zou ik me druk maken over de zeehonden. Dat zit in mijn aard. Ik woon nu in Spaarndam en ben daar ook betrokken bij acties tegen uitbreiding van Schiphol. Sinds de nieuwe Polderbaan is geopend, heeft Spaarndam veel last van vliegtuigen. De uitbreidingen maken de luchthaven tot een kankergezwel in de Haarlemmermeer. Ik heb een hekel aan Cerfontaine, de directeur van Schiphol. We kennen hem in Spaarndam en weten hoe manipulatief hij er te werk ging. Onvoorstelbaar dat hij voorzitter is van de AKO-literatuurprijs. De grootste AKO-winkel mag dan op Schiphol zitten, maar die man heeft toch niets met schoonheid en literatuur van doen. Verbazingwekkend dat daar geen ophef over is. Ik hoop dat de winnaar de prijs uit zijn handen weigert. Ik heb trouwens een opzet klaarliggen voor een tweede roman die zich afspeelt in de Haarlemmermeer. Ik kan je verklappen dat de luchthaven er niet best vanaf komt.’
Anne-Gine Goemans, Ziekzoekers, Uitgeverij De Geus, ISBN 9789044509939 (€ 19,90)
