In boekenland ligt men wakker van teruglopende verkoopaantallen. Bibliotheken worden steeds minder bezocht, leden haken af. Men prevelt het O-woord. Overbodig. De oplossing? Belevingsboeken. Zoals Knekelstad van Joëlle Jolivet en Jean-Luc Fromental.
Beleving is het codewoord, tot zover niets nieuws. In een boekwinkel kun je nog wat met een vintage tafel en een kopje koffie. Bij de bieb blijft dat lastig. Hoe mooi je de ruimte ook inricht, uiteindelijk bestaat deze uit meterslange planken met honderden titels. Letters. Alleen maar letters.
We leven in een beeldcultuur. Als de cover er niet uitziet, blijft het boek liggen. Dus: waarin kun je je onderscheiden als letterboer? Juist: beeld. Graphic novels, stripboeken met inhoud. Noem ze belevingsboeken. Want vaak zijn het zoveel meer dan het bijna minachtend uitgesproken woordje ‘strips’.
Een schitterend voorbeeld is Knekelstad, gemaakt door de Franse kunstenaars Joëlle Jolivet en Jean-Luc Fromental. Een kleurexplosie van snoeihard rood, blauw en geel, op toepasselijk zwarte pagina’s. Een gedicht over een stad bewoond door skeletten, geteisterd door een verschrikkelijk monster. Het gaat er telkens met een ander bot vandoor. Smulslager Ribstra, Bottenkraker Beenstra en vele anderen wenden zich tot Sherbot Holmes, die het zaakje tot op het bot gaat uitzoeken. Tijdens zijn speurtocht buitelen we over skeletten en uitbundige kleuren. De typerende linosnede-techniek van Jolivet leent zich uitstekend voor dit licht lugubere thema.
Met Knekelstad richt de uitgever zich op kinderen van zes tot twaalf jaar. Ik heb het stiekem voorgelezen aan mijn zoon van vijf. Hij was te jong om dit beeldboek altijd goed te begrijpen, maar haalde er wel een kleine imperfectie uit als het monster wordt ontmaskerd: ‘Papa, waarom heeft hij haar, en de rest niet?’ Inderdaad. Zelfs de koe die door beenhouwer Ribstra geslacht wordt, is niets meer dan een gammel geraamte.
Een verwaarloosbaar detail. Want Knekelstad is allereerst een feest voor het oog. Ook voor volwassenen. Zo is het omslag een uitvouwbare afbeelding van een skelet waarin de belangrijkste botten van ons geraamte worden benoemd. ‘Hallo botzakjes!’ grijnst hij geamuseerd. Knekelstad moet groot in de vitrine, op de tafels, samen met al die andere schitterende graphic novels groot worden gepresenteerd. Dát levert meerwaarde op. Nogmaals: neem strips serieus en noem ze beeldboeken. Of laten we het voortaan over belevingsboeken hebben, kies maar. Met dank aan Knekelstad.
Boekgegevens
Joëlle Jolivet en Jean-Luc Fromental, Knekelstad, vertaling: Barbara van Kooten, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7481 5 (€ 19,90)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2016
