Dit jaar is het honderd jaar geleden dat Virginia Woolf (1882–1941) debuteerde met haar roman The Voyage Out. Ter ere van deze gelegenheid schreef Alexandra Harris een nieuwe biografie.
De bekendste biografieën over Woolf zijn waarschijnlijk die van haar neef Quentin Bell en die van de Engelse literatuurcriticus Hermione Lee. Alexandra Harris probeert met haar biografie niet deze bestaande levensschetsen te vervangen, maar wil een aanvulling geven, bedoeld om om kennis te maken met Woolf en je te verleiden meer van haar te lezen.
Harris’ biografie is opgedeeld in tien hoofdstukken, die elk een andere fase uit het leven van Woolf behandelen. Steeds staan haar schrijfsels centraal. In het begin zijn dit vooral dagboeken en brieven, later ook boeken en verhalen. Harris gebruikt ze om het leven en vooral de gedachten van de auteur te reconstrueren. De vele foto’s bieden een extra inzicht in hoe haar leven eruitzag.
Door Woolfs openheid in haar dagboeken en brieven krijg je veel inzicht in wat ze dacht, waardoor je niet alleen leest hoe haar leven verliep, maar ook hoe ze zich daarbij voelde. Je merkt hoe ze zich verhield tot haar familie, vrienden, werk en collega’s. Haar gevoelsleven komt bovendien tot uiting in haar verhalen. Harris citeert vaak personages om aan te geven hoe Woolf ergens zelf over dacht.
Het wordt goed duidelijk waarom deze vrouw zo’n bijzondere auteur was. Harris legt uit hoe Woolf de roman vernieuwde en hoe ze zichzelf uitdaagde om haar stijl steeds verder te ontwikkelen en vernieuwen. Bekende titels als Mrs Dalloway, To the Lighthouse en The Waves worden uitvoerig besproken en in de context van Woolfs leven als auteur en mens geplaatst. Het is interessant om te lezen over de ambivalente relatie die ze met literatuur had. Het leverde haar veel op, maar bezorgde haar ook veel stress. Vooral het voltooien van een roman riep een constante spanning op, die kon uitmonden in tijdelijke gekte en depressie. Harris heeft echter absoluut geen sensatieboek geschreven: aan Woolfs zelfverkozen dood wijdt ze drie pagina’s, en ook aan het misbruik in haar jeugd besteedt Harris minimaal aandacht. Naarmate de biografie vordert, gaat het zelfs nauwelijks meer over Woolfs leven, maar vooral over haar boeken. De biografie wordt hierdoor wat abstracter.
Toch blijft Harris’ verhaal boeiend. Ze probeert Woolf in al haar gecompliceerdheid te vangen en schetst haar als een steeds veranderend en groeiend mens. Het levert een mooi, evenwichtig portret op.
Boekgegevens
Alexandra Harris, Virginia Woolf. Een schrijversleven, vertaling: Catelien van Paassen, Uitgeverij Hollands Diep, ISBN 978 90 488 2435 9 (€ 19,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie april 2015
