Al voor het nieuws over George Floyd was de Black Lives Matter-beweging groot in Amerika. Nu er door dit incident meer aandacht voor is, kan niemand meer om het gesprek over politiegeweld en discriminatie heen. Voor wie zich in deze onderwerpen wil verdiepen zijn deze young adult-boeken een goed startpunt.
Door Paula Heeger
The Hate U Give – Angie Thomas
De klassieker als het gaat om boeken over de Black Lives Matter-beweging is The Hate U Give van Angie Thomas. Al ver voor het nieuws over George Floyd schreef Thomas over het onderwerp van etnische profilering. In haar YA-boek volgen we Starr, die met een vriend onderweg naar huis is na een feestje. Dan worden ze aangehouden door een agent en loopt het volledig uit de hand. Na dit vreselijke incident vraagt Starr zich af wie ze is – het zwarte meisje op de witte school aan de ene kant maar ook gewoon een zwarte Amerikaanse tiener die in Garden Heights woont en straattaal praat. En: durft ze uiteindelijk op te staan en zich uit te spreken over het incident?
Niet te stoppen – Angie Thomas
Niet te stoppen speelt zich af in dezelfde wijk als The Hate U Give. Alleen woont hoofdpersoon Bri in een armer gedeelte van Garden Heights, wat duidelijk te merken is in het boek. Maar Bri droomt groots en wil een van de grootste rappers ter wereld worden door te rappen over alles wat er gebeurt in haar leven. Ze heeft wat te bewijzen, want haar overleden vader is een raplegende. Naast rap gebeurt er nog zoveel meer – van jezelf moeten bewijzen tot racisme op school. Wederom een heel sterk boek van Angie Thomas.
Echte Amerikaanse jongens – Jason Reynolds & Brendan Kiely
Jason Reynolds is een schrijver die rauwe boeken schrijft, veelal over Amerikaanse tieners in bijvoorbeeld Brooklyn (daar komt hij zelf ook vandaan). In Echte Amerikaanse jongens lezen we een verhaal over politiegeweld en racisme vanuit twee perspectieven – vanuit Rashad en vanuit Quinn. Allebei echte Amerikaanse jongens, maar Rashad is een zwarte jongen en Quinn is wit.
Op vrijdagavond loopt Rashad nog even snel de supermarkt in. Hij eindigt buiten op de stoep terwijl een politie-agent op hem inslaat. Omdat hij iets liet vallen. Omdat een vrouw over hem struikelde. Omdat hij een zwarte jongen in wijde kleren is. Rashad belandt in het ziekenhuis en wil eigenlijk zo snel mogelijk terug naar zijn oude leven. Maar wat doe je wanneer je wordt gebruikt als nationaal voorbeeld van raciale ongelijkheid?
Quinn ziet alles gebeuren. Hij ziet de oudere broer van zijn beste vriend een klasgenoot in elkaar slaan. Hij vertelt niets — hij weet niet eens of hij het wel goed heeft gezien. Maar dan splijt de school (en het land) in tweeën en gaat de discussie niet meer alleen over Rashad maar over politiegeweld en racisme. Quinn realiseert zich dat hij moet begrijpen wat er is gebeurd, want omstander of niet, hij is een onderdeel van de geschiedenis. En het is aan hem om te bepalen welke kant van de geschiedenis dat is.
Wat zou Martin doen? – Nic Stone
Door de titel denk je misschien dat dit boek over Martin gaat. Dat is niet zo. Het gaat vooral over Justyce, een zwarte Amerikaanse jongen, die zijn best doet op school en in de debatclub zit. Tussen de hoofdstukken door lees je brieven die Justyce schrijft aan Martin Luther King. Het schrijven van die brieven begint als een schoolproject, maar Justyce schrijft steeds vaker aan Martin omdat hij de wereld om zich heen anders begint te zien. Zijn beste vriend Manny gaat om met jongens van hun school, die kwetsende opmerkingen maken, op het nieuws ziet hij van alles over politiegeweld. Een prachtig boek dat niet alleen over zware thema’s gaat, maar ook over dingen waar elke tiener mee te maken krijgt: ontdekken wie je bent, vriendschap en liefde.
Justyce McAllister haalt hoge resultaten op school, is aanvoerder van de debatclub en hij mag volgend jaar naar Yale. Maar dat doet er allemaal niet toe als een politieagent handboeien rond zijn polsen sluit. Uiteindelijk wordt Justyce weer vrijgelaten, zonder verdere aanklachten (en ook zonder excuus), maar het incident houdt hem bezig. Nu hij verhuisd is naar een betere wijk, wordt hij nog steeds lastiggevallen door de jongens uit zijn oude buurt en hij voelt zich ook niet welkom in zijn nieuwe klas. De enige uitzondering is Sarah Jane, Justyce’ knappe – en witte – debatpartner, van wie hij wenste dat hij haar niet zo leuk vond. Op een dag rijdt Justyce samen met zijn beste vriend Manny rond in de auto – raampjes open, muziek hard aan. Dat valt niet in goede aarde bij een automobilist die naast hen staat te wachten voor het stoplicht. Maar zijn twee brutale jongens die het volume net iets te hard zetten reden genoeg om een wapen te trekken?
Wat zou Justyce doen? – Nic Stone
Net als Angie Thomas dezelfde wereld uit The Hate U Give vasthoudt in haar tweede YA-roman, doet Nic Stone dat ook in haar tweede boek. In Wat zou Justyce doen? komen personages terug uit Wat zou Martin doen?, maar lezen we vanuit een andere hoofdpersoon. Na het schrijven van Wat zou Martin doen? kreeg Nic Stone namelijk berichten van jongens zoals Quan (de neef van Manny). Ze herkenden zich niet in Justyce, de zwarte jongen die een goede opleiding ging doen en een rooskleurigere toekomst had. Zij wilden een nieuw boek met een ander soort zwarte jongen als hoofdpersoon die meer was zoals hen. Zoals Stone zelf goed verwoordt: ‘Als Wat zou Martin doen? het boek is over de zwarte jongen die alles goed doet (maar nog steeds wordt behandeld alsof zijn hele bestaan verkeerd is), dan is Wat zou Justyce doen? het boek over de zwarte jongen die misschien niet alles goed doet, maar heel erg zijn best doet (onder alle omstandigheden waar hij mee moet leven).’
Vernell LaQuan Banks en Justyce McAllister groeiden allebei op in zuidwest Atlanta, een paar straten van elkaar. Jaren later loopt Justyce door de roemruchte zalen van Yale en zit Quan achter de tralies van een jeugddetentiecentrum.
Door middel van flashbacks en brieven aan Justyce – de hoofdpersoon van Wat zou Martin doen? – krijgt Quans verhaal vorm. Problemen thuis en misverstanden op school leiden tot ontmoetingen met de politie en moeilijke beslissingen. En dan is er een dode agent en een wapen met Quans vingerafdrukken erop. Hoe kan het dat een doodgewone jongen als Quan zomaar verzeild raakt in een moordzaak? Quan weet het zelf ook niet.
Stukjes van mezelf – Renée Watson
Vriendschap, afkomst, privileges en identiteit – daar gaat dit verhaal van Renée Watson over. We volgen Jade, die een beurs heeft gekregen voor een witte privéschool en zich daar staande probeert te houden. Alleen voelen sommige kansen voor haar eerder vernederend dan behulpzaam, zeker als ze bij een mentorprogramma wordt uitgenodigd dat ‘risicovolle’ meisjes uit ‘risicovolle’ achterstandswijken wil helpen. Dat de mentor van Jade ook zwart is, betekent niet automatisch dat ze Jade begrijpt. Dat wil Jade duidelijk maken. Ze zal die vrouwen in het mentorprogramma wel eens laten zien hoe de echte wereld werkt en hoe je écht een verschil maakt.
Benieuwd geworden? Bestel een boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
