Een boekhandel in Seattle heeft voor vanavond een bijeenkomst georganiseerd met als thema Susan Sontag. Sprekers zijn Terry Castle uit San Francisco en Pulitzerprijs-winnaar Benjamin Moser uit Les Eyzies de Tayac, een plaatsje in de Périgord. Benjamin verhuist zijn computer van zijn werkkamer naar de keuken. Daar zit hij dichter bij ons modem, waardoor de verbinding beter is. Het internet in de heuvels van de Périgord is niet altijd even betrouwbaar. Hij sjouwt met een grote stoel en zorgt ervoor dat de achtergrond opgeruimd en goed uitgelicht is. Om tien uur zit hij klaar en kan het gesprek beginnen. Ik let op Basso, ons hondje, want aan de andere kant van de oceaan hoeft niet iedereen hem te horen blaffen.
Een optreden als dat van Terry en Benjamin zou voor de pandemie niet aan de orde zijn geweest, laat staan voor de digitale revolutie. Ik vergeet soms hoe anders het allemaal was, nog niet eens zo heel lang geleden. Onlangs vond ik een klein apparaatje in een oude ladekast. Het was een dictafoon. Ik gebruikte hem toen ik bij de educatieve uitgeverij Thieme in Zutphen werkte. Als uitgever was ik nauw betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe leergangen Frans, Duits en Engels voor de basisvorming. Na een auteursvergadering, of een bezoek aan één van de scholen waar ‘klankbordgroepen’ nieuwe leerstof uitprobeerden stapte ik in de auto, pakte m’n dictafoon en vertelde aan mezelf wat ik beslist moest onthouden naar aanleiding van de zojuist afgelopen bespreking. Op verzoek van de docenten uit de klankbordgroepen maakten we nog cassettebandjes om de luistervaardigheid te oefenen. Slechts een enkele school koos voor cd’s. Naar aanleiding van de eerste cd-roms kregen we klachten van ouders. Eén moeder belde om te zeggen dat er alsmaar autootjes over het scherm van de computer reden. Haar dochter bleek al langer dan een kwartier niets meer te hebben gedaan aan haar herhalingsoefeningen, waardoor inmiddels de screensaver was ingeschakeld. Nog even en een column als deze behoeft een verklarende woordenlijst.
De veranderingen die door de digitale revolutie zijn ingezet werden dit jaar nog aangescherpt door de pandemie. Hopelijk zal men daar over een jaartje over spreken als iets ‘van vroeger’. Toch is het de vraag of we nog terug zullen keren naar wat we een jaar geleden nog als normaal beschouwden. Waarom zou die boekhandel in Seattle twee auteurs laten overvliegen als ze ook in een ‘video conference’ aan de lezers gepresenteerd kunnen worden? Waarom zou je iedere dag in de file staan, als je ook een paar dagen per week vanuit huis kunt werken? De pandemie heeft ons doen zoeken naar alternatieve oplossingen. Laten we hopen dat sommige daarvan blijvend zullen zijn.
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2021.
Heerlijke en herkenbare column weer, Lex. Jij bent ontsnapt uit de educatiefuik, ik zwem daar nog steeds mijn rondjes. Ooit heeft Nova natuurkunde het gebruikersaandeel van Thieme overstegen. Belangrijkste oorzaak toen was: we hadden diskettes in de werkboeken! Geen hond die ze gebruikte of de meerwaarde ervan begreep. Het was als kralen en spiegeltjes voor de oorspronkelijke bewoners van dat grote continent aan de overkant. Met introductie van de cd-rom werd dat kunstje herhaals en nu gebruikt meer dan 50% van de Nederlandse leerlingen Nova.
Zo’n tien jaar geleden heb ik een roman geschreven waarin muziekstukken waren geïntegreerd. Van klassiek tot en met stevige rock. Iedereen verklaarde me voor gek. Het kan zomaar zijn dat ik dit experiment toch nog eens oppak – onder peseudoniem, dat dan weer wel – voor Uitgeverij GiST.
Geniet daar in jullie prachtige domein in de Dordogne! Dank weer voor deze column.