De reputaties van Juan Gabriel Vásquez draait om de beroemde spotprenttekenaar Javier Mallarino, een man die ooit een veelbelovend schilder leek te worden, maar die nu al decennialang de Colombiaanse samenleving scherp houdt met zijn tekeningen van politici, zakenlui en andere hooggeplaatste personen.
Mallarino is zeer succesvol, maar heeft daar een hoge prijs voor moeten betalen. Vrienden heeft hij nauwelijks meer, zijn familie heeft met hem gebroken en zijn vrouw Magdalena heeft hem verlaten om hun dochter te beschermen tegen de bedreigingen die het gezin ontvangt. Mallarino is ondertussen één geworden met zijn beroep en beziet iedereen om zich heen als karikatuur: Magdalena is niet meer dan een aantrekkelijke stem en een politicus is slechts een enorm achterhoofd met brillantinekapsel.
Het boek bevat weinig actie, maar des te meer sfeerbeelden en herinneringen, waarmee Vasquez je steeds dieper het verhaal in trekt. De melancholische Mallarino is onophoudelijk bezig om gebeurtenissen op te graven uit zijn geheugen en het verhaal ademt een constante heimwee naar het verleden: was hij nog maar samen met zijn Magdalena, was Bogota nog maar die stad die zij vroeger was.
[quote]Juist als zijn reputatie een hoogtepunt heeft bereikt, wordt Mallarino gedwongen zich af te vragen hoe terecht dit is.[/quote]
Nu Mallarino vijfenzestig is, wordt hij geëerd met een groots opgezette huldiging om zijn status voor eens en voor altijd te bevestigen. De dag na dit eerbetoon krijgt de spotprententekenaar echter bezoek van een jonge vrouw, wiens leven nauw verbonden is met een spotprent die hij achtentwintig jaar geleden tekende en die verstrekkende gevolgen had. Juist als zijn reputatie een onbetwist hoogtepunt heeft bereikt, wordt Mallarino gedwongen zich af te vragen hoe terecht dit is. Om het ijdele beeld dat hij van zichzelf heeft te kunnen handhaven, begint hij ter verdediging bepaalde argumenten toe te voegen aan zijn herinneringen. Want wat als een zinspelende spotprent de waarheid dicteert in plaats van de werkelijke gebeurtenissen? Heeft hij in al zijn arrogantie te snel gehandeld?
Vasquez geeft de strijd die zich in Mallarino’s hoofd afspeelt mooi weer door hem steeds op onbewuste wijze bezig te laten zijn met de relatie tussen verleden, heden en toekomst, bijvoorbeeld wanneer hij voor het stoplicht staat te wachten: ‘gezichten die aan Mallarino voorbijgleden als projecties op een scherm, gezichten die een vluchtige seconde in zijn leven waren en daarna terugzakten in een niet-bestaan.’
De auteur dringt hiermee ook ons eigen verleden binnen en wijst er nog maar eens op dat het collectief geheugen niet onfeilbaar is.
Boekgegevens
Juan Gabriel Vásquez, De reputaties, vertaling: Brigitte Coopmans, Uitgeverij Signatuur, ISBN 978 90 5672 502 0 (€ 18,95)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2014.
