In Noah krijg je wat je verwacht: talloze dierenpaartjes, een fikse regenbui en een hele grote boot. En toch zal deze boekversie van de filmadaptatie van het Bijbelverhaal (volgt u het nog?) zorgen voor de nodige verrassingen.
Noah speelt zich af in een asgrauwe wereld, waarin iedereen, met uitzondering van Noach en zijn familie, zondig leeft en alles om zich heen kapot maakt. Het contrast tussen Noachs hoge moraal en de harteloze mensheid wordt ietwat overdreven neergezet: Noach is niet alleen vegetariër, maar geeft ook zijn zoon op zijn kop als hij een bloem plukt. Wanneer Noach angstaanjagende visioenen ervaart over stapels dode lichamen op de bodem van een zee, beseft hij dat de zondvloed eraan komt. Het is tijd om een ark te bouwen.
Wat volgt is een Bijbelverhaal overgoten met een Hollywood-sausje. Iedere filmheld heeft immers een aartsvijand nodig. Hier is dat Tubal-Kaïn, een gewelddadige koning die de ark wil aanvallen met een groots leger. Gelukkig wordt Noach bijgestaan door een groep enorme, steenachtige reuzen. Dit zijn een soort van gevallen engelen, die verbazingwekkend genoeg gebaseerd zijn op figuren die echt in de Bijbel voorkomen. Zodra de eerste regendruppels vallen ontvouwt zich een bloederig slagveld rondom de ark, waarbij niemand gemener vecht dan Tubal-Kaïn.
[quote]Noach is de held van het verhaal, maar heeft overduidelijk slechte eigenschappen.[/quote]
Deze krijgerkoning zorgt voor een paar memorabele momenten. Zo veroorzaakt hij het uitsterven van een behoorlijk aantal dieren, door de helft van verschillende dierenpaartjes op de ark op te eten, of voor de lol te doden. Ook weet hij Noachs zoon Cham aan te zetten tot geweld. Helaas is Tubal-Kaïn verder een antagonist van bordkarton, die er vooral is om te laten zien hoe slecht een mens kan zijn. Gelukkig heeft het personage van Noach meer diepgang. Hij is de held van het verhaal, maar heeft overduidelijk slechte eigenschappen. Deze komen pas echt naar boven wanneer de dieren aan boord zijn, de regen valt en de familie geïsoleerd op de ark aan elkaar is overgeleverd. Noach staat erop de visioenen van de Schepper op zijn eigen manier te interpreteren. Hij is ervan overtuigd dat God wil dat de mensheid na de dood van Noachs familie uitsterft. Als duidelijk wordt dat zijn geadopteerde dochter Ila in verwachting is, ontstaat er een wig tussen hem en zijn familie, die onmogelijk te overbruggen lijkt.
Deze ontwikkelingen geven Noah de nodige diepte en laten je twijfelen over de rechtvaardigheid van de Schepper. Ook blijft het de vraag of de zondvloed – in principe een massamoord – geen slecht wezen maakt van de God die Noach zo intens aanbidt. Het einde van deze ‘verboeking’ geeft een verrassend antwoord, dat hoop geeft voor de toekomst: ook God kan nog veel leren, zelfs van de door hem geschapen mensen.
Boekgegevens
Mark Morris, Noah, vertaling: Ernst Bergboer, Uitgeverij Kok, ISBN 978 90 435 2342 4 (€ 15,00)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie mei 2014.