Crossing Border vond plaats in de Koninklijke Schouwburg en het Nationale Toneel Gebouw. Het eerste is voor de novices onder de bezoekers een doolhof van halve trappen met her en der een standje of activiteit, het tweede een trapsgewijs opgebouwde verzameling van zalen waaronder zich een bar bevindt.
De preoccupatie van Boekenkrant is natuurlijk een boekige, en zo hoorde ik van de muziek aanvankelijk weinig, totdat in het amalgaam van geluid geroezemoes onderscheidbaar werd van de lage tonen die door de dubbele deuren van de zalen drongen.
Her en der in de wandelgangen staan groepjes te kletsen. Ondanks dat er geen kaartje meer te krijgen was, voelt het niet druk. Dat is erg prettig. Je kunt ongehinderd tussen de hoge stapels boeken van Paagman snuffelen. Auteurs en artiesten vragen beleefd of ze mogen passeren. Ergens tref ik A.L. Snijders, die voorafgaand aan zijn optreden met zijn in een rolstoel gezeten vrouw naar een interview van Wim Brands met Thomas Verbogt toe wilde – maar dat niet bereikte, omdat er geen lift naar die zaal toe was. De bar biedt uitkomst, de sfeer is gemoedelijk. De winnaar van de Constantijn Huygens-prijs wordt later die avond bij het voorlezen van zijn meanderende, zeer korte verhalen (ZKV’s) door pianist Martin Worms op het podium begeleid. Ik ontmoet verschillende redacteuren van uitgeverijen en tref ik de journalisten van de VPRO als ze net klaar zijn met het maken van hun interviews en verslagen.
De literaire line-up is divers. De meeste auteurs zijn beloftevol of onbekend bij het brede publiek. Dat maakt Crossing Border een heel interessant festival om je licht op te doen, dit lijken allemaal namen waarvan we nog veel zullen horen. Van de Spaanse Jezús Carrasco, wiens kale stijl in het spannende De Vlucht iets weg heeft van Hemingway, tot het soepele sarcastisch-humoristische Hungry, the Stars and Everything van de Britse Emma Jane Unsworth, bij wier voorlezing de grote schouwburgzaal vrijwel vol zit; de eerste regel van de roman luidt: ‘I was eleven years old when I realised what I wanted most out of life: more’ – natuurlijk is de opkomst hoog.
Emma Jane Unsworth
De wat ruwere stijl van Battleborn van Claire Vaye Watkins, om wie een buzz lijkt rond te gaan, lijkt de onverbiddelijke natuur van Nevada te weerspiegelen. Het kan gelezen worden als een liefdesbrief aan die Noord-Amerikaanse staat, hoewel het boek soms pijnlijk eerlijk is. De structuur ervan doet denken aan Jennifer Egans Visit from the Goon Squad, omdat het bestaat uit in elkaar hakende verhalen. Of contrasterende: zo volgt op het verhaal over twee broers die op zoek zijn naar een zilverader (‘de één helderziend, de ander gewoon een rotzak’) het verhaal over drie yuppen in een van de grote steden van de Zilverstaat. ‘Het tweede verhaal kan eigenlijk niet zonder het eerste’, aldus Watkins.
Watkins wordt in de grote concertzaal geïnterviewd door Auke Hulst, die ooit in Nevada was. Hij vertelt dat hij in in de zoutwoestijn door een storm werd overvallen en zich opeens zeer sterfelijk voelde. Watkins beaamt: ‘de natuur is overal onverschillig, maar in Nevada is zij agressief. De mensen die er wonen, zijn taaie overlevers. Als je auto in de woestijn kapot gaat, ben je er geweest. Er is amper bereik voor mobiele telefonie’.
Wie er opgroeit, is vertrouwd met de gevaren: slangen, schorpioenen: je weet wat je moet doen als je ze tegenkomt. Het is bijna gewoon: ‘ons huis stond midden op een trekroute van tarantella’s. Als de spinnen in aantocht waren, zette Watkins moeder de voor- en achterdeur van haar huis open, en de spinnen liepen dwars door het huis heen’. Voor Clair Vaye griezelen natuurlijk, maar haar moeder zei: ‘ze waren er veel eerder dan jij, dus laat ze met rust’.
Watkins was erop gebrand haar verhaal te vertellen. Haar vader was de tweede man van de Charles Manson-sekte die tijdens de bijeenkomsten muziek maakte, maar ook veelal onschuldig meisjes ronselde voor de sekte. Hij is niet betrokken geweest bij de moorden en hielp zelfs bij het politieonderzoek. Hij is vroeg in haar jeugd overleden, haar moeder stierf een paar kort voor ze van college afstudeerde. Toen ze ging studeren had ze niet alleen geen ouders meer, maar ook was er geen plaats om naar terug te keren. Het was de aanzet om te gaan schrijven.
Als het literaire programma op zijn einde loopt, ga ik naar Warpaint in het Nationale Toneel Gebouw. De vier meiden uit Los Angeles maken een cross over van punk en psychedelische muziek. Het optreden duurt veel te kort. Daarop krijg ik nog een stukje mee van Tom Hickox. De singer songwriter trad op met een gitarist. Achter zijn keyboard gezeten bracht hij met een lage stem zijn nummers. Als het publiek op huis aan gaat, gaan de artiesten en medewerkers naar de afterparty. De nacht duurt tot in de kleine uurtjes.
Foto’s: © Arjen Born
