Als jij ook een veellezer bent, ken je het vast wel: is het ene boek uit, dan ga je bijna direct door naar het volgende of misschien lees je er wel meerdere tegelijk. Maar word je dan wel helemaal meegenomen in het verhaal? Wanneer was de laatste keer dat je een boek niet weg kon leggen en je voor een paar dagen in die wereld leefde? Verhalen spelen zich af in onze geest, maar een echte ervaring bevat ook elementen zoals geur, geluid en smaak. Daarom geef ik in deze rubriek een aantal tips om je helemaal onder te dompelen in een fictieve wereld. Deze keer: Honingeter van Tülin Erkan.
Door Myrthe Kries
Toen ik de beschrijving van dit boek las, dacht ik meteen aan de film The Terminal met Tom Hanks. In Honingeter volg je Sibel, die elke dag haar vlucht naar Brussel mist, een zieke piloot, een zonderlinge veiligheidsagent en een drugshond. Ze ontmoeten elkaar in de terminal van een vliegveld in Istanboel en vergezellen Sibel op haar dwaaltocht door de luchthaven. Buiten woedt een sneeuwstorm. Iedereen is in transit. ‘Dit hier is een plaats waar verdwalen tot kunst verheven is.’
Vogelzang
Aan het begin van het boek wordt uitgelegd dat honingeters tot de familie van de zangvogels behoren. Van de Australische lelhoningeter leven nog maar ongeveer driehonderd exemplaren. Wetenschappers vermoeden dat de soort met uitsterven bedreigd is omdat de mannetjes hun paringszang vergeten.
De veiligheidsagent, Ömer, komt uit het dorpje Kuşköy, ook wel een vogeldorp genoemd. Ze hebben een lokale fluittaal om met elkaar te communiceren. Net zoals bij de lelhoningeters vergeten steeds meer inwoners de fluittaal vanwege telefoonmasten. Ömer heeft, voordat hij veiligheidsagent werd, lang gewerkt in Winterslag. Het is een stadsdeel van Genk in Belgisch Limburg. Hij werkte daar in een steenkolenmijn. Op deze website kom je meer te weten over de mijnen.
Van Turkse folklore tot Jacques Brel
In het verhaal komen een aantal verwijzingen naar Turkse folklore en klassieke mythologie naar voren. Zo vergelijkt Sibel, wanneer ze de piloot Wernicke voor het eerst tegenkomt, hem met de zieke Bacchus van Caravaggio. Dat is een schilderij. De grootmoeder van Sibel vertelde, toen ze een klein meisje was, het verhaal van Layla en Majnun aan haar. Het is een Arabisch liefdesverhaal dat door de Perzische schrijver Nezami in de twaalfde eeuw in een gedicht werd verwerkt.
Muziek speelt ook een belangrijke rol. De liedjes laten meer van de personages zien. Wanneer Sibel Wernicke ontmoet, neuriet hij het rockliedje Layla van Eric Clapton. In een van Sibels herinneringen zong de grootmoeder een Turkse versie van het liedje Vader Jacob, Tembel Çocuk. Het is boeiend om het liedje in een andere taal te horen. De liedjes van Jacques Brel zijn een grote favoriet bij Ömer. Voornamelijk Mijn vlakke land en Ne me quitte pas. Tot slot laat Sibel ons in een herinnering zien dat mannen uit haar dorp tokkelden op een saz, een langhalsluit. Ze komen in verschillende groottes en heten officieel bağlama.
Turkse thee en yoghurtsoep
In Turkije is het een teken van gastvrijheid wanneer je iemand uitnodigt op de thee. De echte Turkse çay is sterk en wordt traditioneel gedronken uit een tulpvormig theeglaasje op een schoteltje.
Sibel herinnert zich ook dat er kinderen in haar vaders dorp snoepten van kleverige revani, een soort griesmeelcake. Een ander gerecht wat terugkomt is yoghurtsoep met gedroogde munt. Hier lees je hoe je dit kan maken.
Door het verhaal heen eet Sibel Turks fruit en deelt ze die ook uit aan anderen. Het zijn net eetbare edelstenen. De letterlijke vertaling van het Arabische woord voor Turks fruit is ‘comfort voor de keel’.
Tot slot laat Omer zien hoe je echte Turkse koffie, Kahve, kunt maken. Dit maak je het beste op een open vuur, maar dit is niet altijd mogelijk. In het boek maakt hij het gewoon op een elektrische kookplaat. Hij heeft een koffiekopje, een fles mineraalwater, klontjes suiker en fijngemalen koffie. Hoe meer je roert, hoe meer schuim je krijgt. Hier vind je een recept.
Met deze weetjes en tips kom je vast in de wereld van Honingeter. Veel leesplezier!
Tülin Erkan, Honingeter, Uitgeverij Pelckmans, 208 pagina's (€ 20,00)
