De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Hersenen willen lezen van Erik Scherder.
De immer opgewekte breinoloog Erik Scherder, bekend van de praatprogramma’s, verkondigt vaak de boodschap dat veel bewegen goed is voor de hersenen. Maar lezen is ook heel goed, zo schrijft hij bijna verontschuldigend in het voorwoord van zijn nieuwe boek Hersenen willen lezen. Of beter gezegd: de combinatie van bewegen én lezen, want die is pas goed voor je brein. Hiermee stimuleer je de vorming van ‘functionele plastische veranderingen’: door veel te bewegen, komen er in de hersenen structuren bij (zenuwcellen en synapsen) en door cognitieve inspanning (zoals lezen) gaan die structuren beter functioneren.
In het boek gaat Scherder vooral in op wat er in onze hersenen gebeurt als we (leren) lezen. Maar hij begint met uit te leggen dat we ook boeken en positief nieuws moeten lezen, zeker in een lockdownsituatie, want van enkel negatief nieuws krijgen we zorgen en stress.
Vervolgens gaat het over welke delen van de hersenen we gebruiken om te lezen, en hoe het kinderbrein leesvaardig wordt – waarbij het ook gaat over lezen versus screentime (gamen, internetten, tv-kijken). Lezen, zo blijkt uit onderzoek, is veel beter voor de ontwikkeling van de hersenen dan ‘schermtijd’ – al zegt Scherder dan weer niet hoe het zit als die schermtijd lezend wordt doorgebracht. Over e-books oordeelt hij in ieder geval redelijk positief, net als over voorlezen en ‘samen lezen’, dus ouder en kind samen.
Andere onderwerpen die voorbij komen zijn leesstoornissen, analfabetisme, leesprojecten in de gevangenis en voorleesinitiatieven voor inburgeraars, die allemaal de voor Scherder kenmerkende, optimistische en positieve benadering krijgen – zelfs zaken als hersenaandoeningen en taalstoornissen. Zijn nawoord sluit hij dan ook in stijl af met: ‘En weet u wat ook zo positief is? Dat als u dan eens even gaat zitten, nadat u die dag natuurlijk uw beweegnorm gehaald heeft, u door te lezen tóch een unieke training geeft aan uw hersenen!’
Kortom, eerst lopend naar de boekhandel, en daarna lekker lezen.
Erik Scherder, Hersenen willen lezen. Waarom lezen goed is voor je brein, Uitgeverij Athenaeum, 96 pagina’s (€ 7,50)
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2021.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
