Wat hebben Peter Buwalda en Garth Risk Hallberg met elkaar gemeen? Ze schreven allebei een uitzonderlijk dikke roman: Bonita Avenue (Buwalda) en Stad in brand (Hallberg). Op vrijdag 15 januari gingen ze bij BorderKitchen in Den Haag met elkaar in gesprek.
De huiskamerachtige opzet van BorderKitchen zorgt voor een gezellige, informele sfeer waarbij veel gelachen wordt. Hallberg vervult de rol van hoffelijke Amerikaan, terwijl Buwalda met zijn zware accent en korte, eenvoudige bewoordingen tegenwicht biedt als directe, maar even charmante Nederlander.
Gespreksleider Maarten Dessing opent de avond door de overeenkomsten tussen Bonita Avenue en Stad in brand op te sommen. Beide boeken zijn rijk aan details, zijn goed geschreven en lijken de hele wereld te willen vatten in één verhaal. Maar de belangrijkste overeenkomt is misschien wel de omvang. Hallbergs roman is zelfs zo dik dat Buwalda pas op 25 procent zit, zo rond pagina 250.
Naast de omvang is er een andere overeenkomst die er uitspringt: de aanwezigheid van een fantasierijk plot. Stad in brand speelt zich af in het New York van 1977 en draait om een tiental personages, wier levens allemaal met elkaar verbonden zijn. Wanneer het licht uitvalt tijdens de beruchte black-out van 13 juli 1977, veranderen al deze levens voorgoed. Bonita Avenue gaat over de familieperikelen binnen het gezin Sigerius tegen de achtergrond van de vuurwerkramp in Enschede in 2000.
Hallberg wijst in dit verband op een nieuwe trend, waarbij de literatuur in zeker opzicht teruggrijpt op de negentiende eeuw, toen storytelling, plot en fantasie een grote rol speelden. Ook Buwalda herkent zich hierin; de eclectische mix van realisme en fantasie in de literatuur bevalt hem wel. Hij is blij dat we de avant-garde voorbij zijn en dat het invoegen van een plot weer is toegestaan: ‘Tegenwoordig is het zo dat als je zoals Dickens wilt schrijven, je ook zoals Dickens kunt schrijven.’
Tijdens het gesprek komen beide auteurs erachter dat ze hun eigen werk niet altijd even goed vinden. Zo vertelt Buwalda dat elke auteur standaard twintig exemplaren van zijn uitgever krijgt wanneer zijn boek wordt uitgegeven. Toen de doos met twintig stuks van Bonita Avenue bij hem thuis arriveerde, sloeg hij de roman open op een willekeurige pagina en begon hij te lezen. Meteen sloeg de schrik hem om het hart. ‘De afkeer was zo groot dat ik naar de uitgeverij belde met de vraag of ze het boek alsjeblieft konden terugtrekken.’ De zaal lacht, maar Buwalda is serieus: ‘Het kostte me een halve dag om mezelf weer bijeen te rapen.’
Hij heeft er wel een verklaring voor. Toen hij eens een boek van Don DeLillo uit zijn kast pakte en de passage las die hij het allerbest vond, deed hij een merkwaardige ontdekking: ‘De eerste keer dat ik het las vond ik het héél goed. De tweede keer vond ik het nog steeds goed, de derde keer al iets minder. Uiteindelijk ga je zo’n passage haten en denk je: wow, dit is echt slecht geschreven. Dat is precies wat er gebeurt als je je eigen werk leest. Je ziet het zo vaak dat je het niet meer goed vindt.’
Hallberg knikt instemmend en vertelt dat hij jarenlang bezig was zijn eigen boek te herzien. ‘Ik heb mijn boek sinds de eerste ruwe opzet waarschijnlijk meer dan twintig keer gelezen, wat heel erg deprimerend is. Het boek dat ik het vaakst heb gelezen in mijn leven is mijn eigen boek!’
Dan is het tijd voor vragen uit het publiek. ‘Wat zijn de grootste afleidingen tijdens het schrijven?’ vraagt iemand. ‘Voor mij is het internet de duivel’, antwoordt Buwalda. ‘Ik kan alles offline zetten, maar dan zet ik het zelf toch weer online.’ Hallberg lacht – het fenomeen is hem welbekend. Hij heeft een tip voor zijn collega. ‘Ik kwam er jaren geleden achter dat heel handig is om de browser van je computer af te halen. En toen de smartphone opkwam dacht ik dan ook: nee, bedankt.’ Er klinkt geklap vanuit de zaal, en de hilariteit wordt alleen maar groter als blijkt dat ook Buwalda een simpele telefoon zonder internet bezit.
Zo blijkt aan het eind van de avond dat beide auteurs nog heel veel meer gemeen hebben dan de dikte van hun boeken. Het levert een mooi, warm gesprek vol humor op, dat misschien nu al tot één van de meest onderhoudende BorderKitchens van 2016 kan worden gerekend.
Boekgegevens
- Garth Risk Hallberg, Stad in brand, vertaling: Harm Damsma, Niek Miedema, Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 4608 6 (€24,99)
- Peter Buwalda, Bonita avenue, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 7570 5 (€ 15,00)
