In de week van het korte verhaal wordt dit ondergeschoven kindje van de literatuur op allerlei manieren geëerd. Het is dan ook geen toeval dat juist deze maand de Ierse korte verhalenschrijvers Colin Barrett en Kevin Barry op het affiche van BorderKitchen prijken.
Borderkitchen mag dan een spin-off van het grote Crossing Border Festival zijn, de ingelijste affiches aan de muur bewijzen dat deze literaire avonden qua line-up niet onderdoet voor zijn grote broer. Namen als Salmon Rushdie, Karin Slaughter, Ian McEwan en Yann Martel hebben al eerder in deze intieme setting verteld over hun werk. Vanavond doen de namen van de Ierse auteurs Colin Barrett en Kevin Barry misschien bij minder mensen een belletje rinkelen, aan de in grote getalen aanwezige Ierse gemeenschap in de zaal te merken hebben ze hun sporen in eigen land meer dan verdiend. Ik moet vooral denken aan mijn begeesterde docent Ierse hedendaagse literatuur. Tijdens een van mijn laatste colleges in Ierland, hield hij vol vuur een betoog over City of Bohane, de roman van Barry. Hij noemde Barry een van de exponenten van de ‘nieuwe’ Ierse literatuur. Ik had toen niet kunnen vermoeden dat ik de auteur ooit nog eens zou ontmoeten in Den Haag.
De verhalenbundels Jonge Gasten en Donker ligt het eiland hebben meerdere dingen gemeen. Ze zijn beiden 240 pagina’s, sombere omstandigheden worden afgewisseld met vileine Ierse humor en beide auteurs zijn in staat om te spelen met taal. Bij zoveel overeenkomsten vraag je je af hoe goed ze elkaars werk kennen. Barry: ‘Ierland is een klein land dus je hebt snel een overzicht van alles wat er gepubliceerd wordt. Colins werk viel op omdat veel van zijn verhalen zich afspelen in mijn eigen omgeving en door zijn fantastische taalgebruik. Het is ontzettend moeilijk om te beslissen wanneer een kort verhaal eindigt en hij weet telkens op het juiste moment te stoppen’. Barrett merkt zijdelings op, dat als dit de toon van het interview wordt hij daar zeker mee kan leven. Barry gaat er dan ook eens goed voor zitten om het antwoord van Barrett over zijn werk te horen. ‘Het was voor mij nieuw om korte verhalen met zoveel satirische elementen te lezen. De wereld die Kevin creëerde in zijn verhalen voelde meteen vertrouwd, en hij nam de korte verhalenvorm meteen serieus. Zijn werk heeft me geholpen om mijn eigen mogelijkheden als schrijver verder te ontdekken’.
Barretts debuutbundel Jonge Gasten valt niet alleen op door zijn speelse taalgebruik, alle zeven verhalen in de bundel spelen zich af in het fictieve Ierse provinciestadje Glanbeigh. Barrett: ‘Het is een fictieve versie van het stadje waar ik zelf vandaan kom. Omdat het niet daadwerkelijk bestaat, heb ik de lay-out van de stad elke keer aan kunnen passen. Ik heb mijn gevoel gevolgd en op een gegeven moment wist ik dat het op deze manier het best zou werken’. Ook voor Barry is de setting van het verhaal belangrijk. ‘Bepaalde plekken roepen een verhaal in me op. Ik geloof vooral dat bepaalde gevoelens van mensen zich vestigen in gebouwen en op allerlei andere plaatsen. Als een auteur probeer ik deze op te pikken’.
Voor een land waar ‘slechts’ 6 miljoen mensen wonen is het opmerkelijk dat er zoveel geweldige literatuur uit Ierland komt. Interviewer Maarten Dessing gaat dan ook uitvoerig in op de ’Iersheid’ van het werk van beide auteurs. Sta je ongemerkt altijd op de schouders van giganten als James Joyce en John McGahern? Barry: ‘De laatste jaren is er een echte Ierse Renaissance in de literatuur aan de gang. Ik had altijd het idee dat Ierse literatuur tot ongeveer altijd tien jaar geleden, altijd naar eerdere Ierse literatuur verwees. Jonge auteurs van nu worden ook beïnvloed door wat er in de film- en televisiewereld gebeurt. Er is dus niet langer één Ierse literaire traditie maar heel veel verschillende tradities. Ik heb niet het idee dat ik herkenbaar ben als Ierse auteur, maar je afkomst schemert natuurlijk altijd door in je werk’. Barry geeft hij nog een andere suggestie waarom er zoveel goede literatuur uit Ierland komt, misschien heeft het iets te maken met de onvermijdelijke Ierse regen.
Dat het schrijven van een kort verhaal niet onderschat moet worden beamen beide schrijvers. ‘Een kort verhaal is te vergelijken met een melodie, elke zin moet raak en krachtig zijn. Je weet dan ook al snel of je iets goeds heb geschreven’, aldus Barry. Onverhoopt voegt hij er ook nog een schrijfadvies aan toe: maak altijd af waar je aan begonnen bent, of het nu om een goed of slecht verhaal gaat. ‘You’re only able to finish the good ones, when you’ve finished the bad ones’. Barrett: ‘Het heeft geen zin om het korte verhaal als genre opnieuw uit te vinden. In het schrijven van een roman heb je veel meer ruimte om dingen te introduceren of uit te leggen, bij een kort verhaal heb je die ruimte niet.’ Feit is dat beide auteurs het niet alleen bij het schrijven van korte verhalen houden. Barrett verruimt zijn blikveld en hoopt binnen niet lange tijd een roman te publiceren. Barry heeft met zijn roman City of Bohane al de prestigieuze IMPAC literatuurprijs gewonnen. Toch geeft Barry eerlijk toe dat zijn eerste liefde nog steeds het kortere werk is, ondanks dat deze vorm ook beperkingen oplegt als auteur.
De avond eindigt dan ook vol beloften. Als Barry en Barrett exponenten zijn van de Ierse Renaissance in de literatuur, dan staat ons een schat aan verhalen met rake typeringen en Ierse zwartgallige humor te wachten. Ik los de belofte in van mijn oud-docent en zal de hedendaagse Ierse literatuur op mijn radar houden, Jonge Gasten en Donker ligt het eiland lijken me een prima begin.
