Het leven van neurowetenschapper Joe Chayefski wordt volledig overhoop gehaald als hij op een dag door dierenactivisten wordt bedreigd. Langzaam begint zijn gezin door alle spanningen uit elkaar te vallen. Een ontmoeting met zijn vervreemde zoon doet hem inzien hoe complex de situatie is en wat het leven de moeite waard maakt.
Thuis. Hoe makkelijk was het om zo’n woord tussen neus en lippen door uit te spreken, home, die zachte klanken, zo ongedwongen en warm, alsof dat woord in alle talen op aarde hetzelfde betekende. Ze staarde Joe aan, slikte toen en wendde haar blik af.
‘Doe nou niet,’ zei Joe terwijl hij haar bij de arm pakte, maar ze trok hem weg.
Joe probeerde het nog een keer: Come on, Alina. Wanneer hij haar naam zei, legde hij de klemtoon op de tweede lettergreep, en de eerste klinker was bijna onhoorbaar: Liina. Toen ze elkaar net kenden had ze dat leuk gevonden, had ze iemand willen zijn die een tweede, internationale versie van haar naam nodig had.
‘Voor ons,’ zei ze. ‘Zei je echt “voor ons”?’
‘Je weet wat ik bedoel.’
‘Dat weet ik niet,’ antwoordde ze.
Die avond verzorgde Joe Samuel zonder dat ze erom moest vragen: hij deed hem een schone luier om, gaf hem zijn pap en trok hem zijn pyjama aan. Maar hij zei niets. Toen ze klaar was met borstvoeding geven lag Alina zwijgend in bed met haar rug naar Joe toe, en ze wist niet of hij wist dat ze huilde. ‘Dacht je soms dat we de rest van ons leven in Finland zouden blijven wonen?’ zei Joe traag en zachtjes tegen het boek dat opengeslagen op zijn schoot lag.
Alina dacht lang na over de juiste vraag om mee te antwoorden, een vraag die net zo vanzelfsprekend en zogenaamd neutraal klonk, maar ze voelde alleen maar hoe de vloedgolven binnen in haar beukten. Na een lange stilte hoorde ze hoe Joe een zucht slaakte, zijn bril op het nachtkastje legde en het leeslampje uitknipte.
‘Wanneer was je van plan het mij te vertellen?’
‘Te vertellen?’
Alina gaf geen antwoord.
‘Ik dacht dat we er misschien over konden praten,’ zei Joe. ‘Is dat te veel gevraagd?’
Hij klonk schor. Je gebruikt je stem verkeerd, dacht Alina. Ze had een vriendin die logopediste was. Zij wees mensen voortdurend op hun gekras en verkeerde houding, en daardoor was ook Alina daar onbewust op gaan letten.
‘We hebben het toch ooit over de alternatieven gehad?’ ging Joe verder.
Had ze dat soms serieus moeten nemen? Alina en hij hadden hun gedachten laten gaan over de verschillende landen waar ze samen naartoe zouden verhuizen. Ze verbleven toen in een kleine hotelkamer op Piccadilly Circus, voordat er ook maar iets werkelijkheid was geweest. Op die lijst hadden ook Polen en Ghana gestaan. ‘Heeft dit iets te maken met het feit dat je die baan niet hebt gekregen?’ vroeg Alina. ‘Ik dacht dat je had gezegd dat je die ook niet echt wilde.’
Joe keek meteen geïrriteerd. Dat voelde Alina in haar maag, en ze wilde dat ze zich preciezer had uitgedrukt.
‘Praat er toch over,’ zei ze, en ze raakte zijn wang aan.
Joe keek naar het plafond, alsof hij Alina’s aanraking niet voelde.
‘Het voelt alsof er overal onzichtbare muren zijn.’
‘Bedoel je sociaal gezien, of professioneel?’ vroeg Alina.
‘Allebei.’
Boekgegevens
Jussi Valtonen, Ze weten niet wat ze doen, vertaling: Annemarie Raas, Uitgeverij Signatuur, ISBN 978 90 5672 542 6 (€ 19,95)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2016
