Boekfragment: QualityLand -

Welkom in QualityLand, het beste en meest geavanceerde land ter wereld! Hier draait alles om het optimaliseren van je leven. QualityPartner vertelt je wie het beste bij je past en zelfrijdende auto’s weten precies waar je naartoe wilt. Werk, vrije tijd en relaties, alles wordt door algoritmes bepaald.

Kennismakingsgesprek
De ruimte is kil en ongezellig, maar hij is tenminste met een glazen wand afgezonderd van de honderdzesentwintig andere mensen die in een grote zaal aan rijen met identieke tafeltjes zitten. Vierenzestig van hen zitten te bellen, tweeëndertig werken op de computer, op zestien mensen na zit iedereen gehaast eten naar binnen te werken. Het is lunchtijd.
Tegenover Peter, aan de andere kant van de tafel, zit een jonge vrouw. Ze heet Melissa. Meer verraadt haar naamindicatie niet. Voor haar ligt een QualityPad waarmee ze aantekeningen maakt.
‘Kunt u iets over uzelf vertellen?’ vraagt Melissa terwijl ze aan haar mantelpakje plukt.
‘Tja, nou, eigenlijk staat alles op mijn profiel,’ zegt Peter.
‘Ik bekijk de profielen van de kandidaten nooit,’ zegt Melissa.
‘Anders hadden we nu geen gespreksstof.’
‘Oké. Ik ben Peter.’
‘Achternaam?’
‘Werkloze.’
‘Snap ik.’
‘Wat snapt u?’
‘Genoeg. Level?’
‘Tien,’ liegt Peter.
‘Huidige beroep?’
‘Ik… eh… ben machinesloper. Maar dat is een bezigheid die me niet bepaald vervult met hartstocht.’
‘Begrijpelijk.’
‘Daarom zie ik het wel zitten om in de toekomst ander werk te doen.’
‘Heeft u een opleiding gedaan?’ vraagt de vrouw. ‘Aanvullende kwalificaties?’
‘Ik heb een blauwe maandag een opleiding tot machinetherapeut gedaan.’
‘Is dat niet verboden?’
‘Nu wel,’ zegt Peter. ‘Maar toen ik school…’
‘Bedoelt u Opleidingsniveau II?’
‘Ja. Toen ik Niveau II had afgerond, leek machinetherapeut me wel een beroep met toekomstperspectief.’
‘Echt waar? In mijn oren klinkt dat als esoterische onzin.
Therapie voor machines? Een machine doet het of doet het niet.’
‘Nou ja, de meeste mensen denken nog steeds dat kunstmatige intelligenties door mensen worden geprogrammeerd,’ zegt Peter. ‘Maar dat klopt niet. Moderne machines worden aangestuurd door zelflerende algoritmes die slimmer worden door onze data, gesprekken, mails, foto’s en video’s te analyseren.
Het is bijna onvermijdelijk dat sommige van hen er psychische problemen van krijgen. Een gepeste printer. Een centrale computer met een burn-out. Een vertaalcomputer met Gilles de la Tourette. Een elektronische huishoudelijke hulp met een compulsieve persoonlijkheidsstoornis. Maar voor ik mijn diploma kon halen, werd therapie voor machines jammer genoeg verboden.’
‘Waarom? Consumptiebescherming?’
‘Ja,’ zegt Peter. ‘Therapie werd gezien als een vorm van repareren, en u kent het kinderrijmpje: Repareren is gestoord, alles nieuw is hoe het hoort.’
‘En in plaats van machinetherapeut werd u machinesloper?’
Peter haalt zijn schouders op. ‘Ik kon niks vinden, en toen mijn opa overleed, zei het Ministerie voor Productiviteit tegen me dat ik zijn winkel met schrootpers moest overnemen.’
Hij glimlacht. ‘Van mijn loopbaancoach moest ik blij zijn, want ik wilde toch “iets met machines” doen?’
‘Waar ziet u uzelf over vijf jaar?’ vraagt Melissa.