Het christendom is door de eeuwen heen een onuitputtelijke inspiratiebron geweest voor kunstenaars. In haar recent in het Nederlands vertaalde werk Religieuze kunst en cultuur in 100 beelden geeft Heather Thornton McRae een bondig overzicht van de belangrijkste, christelijke kunst- en architectuurwerken.
Door Pieter-Jan Sterenborg
Het Engelse origineel verscheen in 2015, gelijktijdig met twee soortgelijke boekjes over islamitische en boeddhistische kunst. De Nederlandse titel is dus enigszins verwarrend, aangezien hij suggereert dat het werk een algemeen overzicht biedt van religieuze kunst en cultuur. In de oorspronkelijk Engelse titel, Making Sense of Christian Art & Architecture, is hiervan geen sprake.
Los van de ietwat verwarrende titel, biedt dit werk een mooi overzicht van de hoogtepunten van de christelijke kunst en architectuur. Het boek bestaat uit 100 voorbeelden, variërend van gebedshuizen en kloosters tot mozaïeken, schilderijen en reliekschrijnen. Elk voorbeeld vormt een minihoofdstukje, mooi en overzichtelijk vormgegeven met een paginagrote foto van het betreffende object, een mooi citaat en een toelichtende tekst. De auteur slaagt erin op een heldere wijze de christelijke symboliek van deze kunst- en architectuurwerken te duiden en in context te plaatsen.
De grootste kracht van het werk zit in de enorme diversiteit van de gekozen voorbeelden. De auteur behandelt muurschilderingen uit de Romeinse tijd, maar bijvoorbeeld ook een video-installatie uit 2014. Hoewel veel werken die worden behandeld afkomstig zijn uit Europa, toont de auteur ook de invloed die het christendom daarbuiten had. Zo bespreekt ze bijvoorbeeld de schitterende Da Qin-pagode, het werk van christelijke nestoriaanse zendelingen in China. Daarnaast omvatten de gekozen voorbeelden in het boek werken vanuit de verschillende vormen van het christendom, zoals rooms-katholiek, oosters-orthodox, koptisch en protestants, die elk weer andere aspecten en thema’s accentueren. De auteur benadrukt dan ook in de inleiding dat er net zoveel vormen van christelijke kunst en cultuur zijn als dat er individuele gelovigen zijn.
Helaas bevat het boek wel wat foutieve informatie. Zo wordt een afbeelding van de kapel van King’s College in Cambridge geïdentificeerd als de abdij van Bath. Verder is het een gemiste kans dat de uitgelichte voorbeelden in het boek vooral op zichzelf staan en niet naar elkaar verwijzen. Dat had de terugkerende thema’s, zoals de dood of de rol van Maria, nog duidelijker over kunnen brengen. Desalniettemin is dit een leesbaar en toegankelijk werk dat een mooie kijk biedt op de christelijke kunst en architectuur.
Boekgegevens
Heather Thornton McRae, Religieuze kunst en cultuur in 100 beelden, vertaling: Daan Savert, Uitgeverij KokBoekencentrum, 224 pagina’s (€ 16,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 6 mei 2019
