Een roman over macht en onmacht, met de waanzinnige veertiende eeuw als achtergrond. Een psychologische roman in een historische context.
Heel Milaan sprak erover. Het was ongehoord! De graaf had geweigerd de hand van de paus te kussen. Er werd openlijk gesproken over oorlog. Zou Venetië de paus helpen en wat zouden de stadstaten verenigd in het Verbond van Bologna gaan doen? Maar er waren vooral speculaties over de reden waarom graaf Visconti dit kon hebben gedaan. Hij moest daar toch redenen voor hebben?
Caluzzi had de volgende dag in Pavia het strategisch beraad bij elkaar geroepen. Er moesten besluiten genomen worden over de gevolgen en er moest geanticipeerd worden op mogelijke acties die zouden volgen van de kant van de paus. Maar het meest van de tijd had hij nagedacht over de ontmoeting met de rechterhand van de paus. Hij had na afloop van de mis aan de secretaris van de aartsbisschop gevraagd wie ‘De Portugees’ was. Hij was niet veel te weten gekomen, behalve dat de man Enrico Duarte heette en inderdaad van Portugese afkomst was. De herinnering aan de man bleef rondspoken in zijn hoofd. De man had indruk op hem gemaakt. Dat strakke gezicht, die nietsontziende ogen, die zelfbewuste en onverschrokken houding. Hij had in zijn lange leven veel tegenstanders in de ogen gekeken, maar deze Duarte was van een ander kaliber. Caluzzi vermoedde een grote sluwheid, zelfbeheersing en intelligentie die in deze figuur samenkwamen. En er was nog iets. Een soort fanatisme, een heilig vuur dat uit de ogen sprak. Caluzzi bevroedde een hoge mate van meedogenloosheid.
Caluzzi voelde spanning in zijn spieren, een soort gewapend zijn. Het had hem sinds gisteren niet meer losgelaten. Hij zou het beste uit zichzelf moeten halen om deze tegenstander aan te kunnen, laat staan te verslaan. En hij wist diep van binnen dat er geen andere weg was. Het was verslaan of verslagen worden.
De politieke situatie was er door de openlijke confrontatie van gisteren niet makkelijker op geworden. Door de onverwachte weigering van Gian Galeazzo Visconti om de paus de eer te bewijzen die hem rechtens zijn positie toekwam was de spanning tussen beide partijen verworden tot een regelrecht conflict. En doordat dit zich publiekelijk had afgespeeld voor de gehele adellijke,bestuurlijke en handelselite van de stadstaat Milaan was het vrijwel onmogelijk geworden tot een oplossing te komen zonder gezichtsverlies voor één van beide partijen. Caluzzi begon in te zien dat wilden zij ooit tot iets van een oplossing komen, Gian Galeazzo zijn expansiepolitiek en de daaraan gekoppelde Franse steun moest opgeven. Hij vroeg zich ten zeerste af of de graaf daartoe bereid was. Dit lag niet in zijn karakter, hij was een vechter en na gisteren was de kans dat zijn strijdlust geprikkeld was heel reëel, ja zelfs waarschijnlijk.
Het leek Caluzzi dat hij van gedachten moest wisselen met Gian Galeazzo alvorens het strategisch beraad te houden. Hij moest weten waar de graaf stond, hoe hij tegen de situatie aankeek en vooral in welke gemoedstoestand hij verkeerde. Caluzzi liep het vertrek van de graaf binnen. Gian Galeazzo zat in zijn stoel terwijl zijn gelaarsde benen op zijn bureau lagen. Hij zat voor zich uit te staren, terwijl hij een zwaar voorwerp, een soort ronde steen, van de ene hand overpakte in de andere hand en terug. Hij keek niet op, maar ging door met dezelfde beweging.
Boekgegevens
Ron van de Water, Caluzzi, raadsheer van goed en kwaad, Uitgeverij Ron van de Water, ISBN 978 90 902 8955 7 (€ 15,00)
Dit boekfragment verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2015
