Irena 1. Het getto is een aangrijpend en ontroerend stripboek over Warschau ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Irena Sendlerowa slaagde erin honderden Joodse kinderen te laten ontsnappen uit het getto. Jean-David Morvan, Séverine Tréfouël en David Evrard maakten er een vijfdelig stripverhaal over. In het eerste deel maken we kennis met deze indrukwekkende heldin.
Door Hans Pols
In september 1939 valt het nazi-leger Polen binnen. Warschau wordt ingenomen en in de maanden daarna worden de rechten van de Joodse bewoners steeds verder beperkt. Er wordt door de nazi’s een muur om het Joodse getto heen gebouwd, waarbinnen de overgebleven Joodse bewoners van Warschau leven. Irena Sendlerowa is een van de weinigen die als ziekenverzorgster van een hulporganisatie met haar mensen, voedsel en medicijnen de door de nazi’s zwaarbewaakte poort naar het getto mag passeren. Zo slaagt ze erin om honderden kinderen uit het getto te smokkelen die ze onderbrengt bij Poolse gezinnen, kloosters en weeshuizen en voorziet van valse identiteitsbewijzen.
De Franse stripscenarist Jean-David Morvan was gefascineerd door Irena’s verhaal en las alles wat hij erover kon vinden. Hij besloot om de boeken die hij had gelezen (waarin niet altijd dezelfde informatie stond en die elkaar soms zelfs tegensprak) niet te gebruiken voor een biografie, maar fictie te maken om, in zijn eigen woorden, het idee van haar strijd zo goed mogelijk over te brengen. Dit eerste deel van Irena begint met indringende beelden van het getto: een grote straatscène, mensen die hun hele bezit in een kleine kar meezeulen, een bedelende vrouw met twee kinderen, een man die in elkaar geslagen wordt door een nazi-soldaat… Intussen dromen de kinderen van een gezond lichaam, lekker eten en mooie kleren, maar ze dromen ook dat Irena ze onzichtbaar maakt zodat ze weg kunnen gaan.
Irena arriveert met haar wagen met hulpgoederen, wordt begroet door de kinderen en zet een maaltijd neer. Het eten en de kleding die de kinderen krijgen komen niet overeen met hun dromen, maar ‘tja, dit is beter dan niets’. Ze wordt aangesproken door een vrouw die haar meeneemt naar een andere vrouw die op sterven ligt en Irena smeekt om haar zoon het getto uit te smokkelen. In eerste instantie doet ze niet wat haar gevraagd is, omdat dit een gevaarlijke onderneming is waarbij ze haar leven en dat van haar medewerkers op het spel zet, maar ze blijft eraan denken. Als blijkt dat ze de steun heeft van haar chauffeur, zetten ze samen een eerste bevrijdingsactie op touw.
Het is even wennen aan de tekenstijl van David Evrard. Je zou bij een verhaal als dit realistische tekeningen verwachten, maar dat is niet zo. De personages zien er schattig uit en zijn op een manier getekend, met ogen als spleetjes en grotere strepen als mond, die je eerder verwacht in een vrolijk verhaal, en dat is dit niet. Maar het werkt. Hij weet op deze manier juist een moeilijk onderwerp toegankelijk te maken voor een breed, en ook jong publiek. Emile Bravo liet met zijn Robbedoes-verhaal Hoop in bange dagen ook al zien dat het kan. Maar misschien nog belangrijker is dat Evrard met Irena een innemend personage heeft neergezet waar je meteen van houdt, net als de kinderen die op haar hopen. Kinderen die blijven spelen tegen het troosteloze decor van een verwoeste stad. Donkere tinten bruin en grijs domineren in die achtergronden. De lichte tinten van Irena’s kleren en het rood van haar wagen contrasteren daarmee en staan symbool voor de hoop op een betere toekomst.
Jean-David Morvan, Séverine Tréfouël en David Evrard, Irena 1: Het getto, Uitgeverij Silvester, 72 pagina's (€ 9,95 / € 19,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
