Melinda begint het nieuwe schooljaar zonder vrienden. Een groot deel van de andere leerlingen is kwaad op haar, omdat ze de politie belde tijdens de grote einde-van-de-zomer-party en zo het feestje verpestte. Ze noemen haar een verrader en mijden haar als de pest. Maar Melinda had een goede reden om de politie te bellen. Het is alleen moeilijk om erover te praten, zeker als je twijfelt of er wel iemand zal willen luisteren.
Door Ellen Rooms
De Amerikaanse Laurie Halse Anderson schreef eind jaren negentig een young adult-boek om haar angsten en depressieve gedachten te verwerken. Angsten die haar achtervolgden sinds ze op haar dertiende werd verkracht. Het boek, Speak, was een groot succes en werd in 2004 ook verfilmd. Nu is het verhaal, in samenwerking met illustrator Emily Carroll, ook in een graphic novel omgezet.
Hoewel ik het originele verhaal nooit gelezen heb, kan ik wel zien wat de meerwaarde van de illustraties hier is. Een verhaal waar het hoofdpersonage zoveel innerlijk tumult ervaart, kun je met beelden nog veel pakkender laten overkomen. Een beeld zegt nu eenmaal meer dan duizend woorden. En zeker wanneer Melinda beslist om te gaan zwijgen, komen de illustraties goed van pas. We krijgen de kans om haar hoofd in te duiken en haar gevoelens en gedachten te ervaren. Zo worden de volgende zinnen letterlijk uitgebeeld:
‘Ik was mijn gezicht tot er niks meer van over is.
Geen ogen, geen neus… geen mond. Een glad niets.’
Doorheen het boek worstelt Melinda met de herinnering aan wat er op het feest is gebeurd, met haar eigen gevoelens, maar ook de gevoelens die anderen op haar projecteren. Haar ouders ruziën vaak en zijn boos omdat haar punten op school achteruitgaan. Haar vriendinnen praten niet meer met haar en anderen maken misbruik van haar vriendschap. In de kunstklas vindt ze rust. Het is de enige plaats op school waar ze zich veilig voelt, want telkens als ze ‘het’ in de gangen ziet rondwandelen, voelt ze zich bedreigd. Wanneer haar ex-beste-vriendin in gevaar komt, is het voor Melinda tijd om te handelen, tijd om de waarheid aan het licht te brengen… en te spreken.
Het is niet gemakkelijk om mijn gevoelens voor dit boek onder woorden te brengen. Enerzijds vond ik het verhaal meeslepend en ook de grote onderwerpen goed aangepakt. Anderzijds vond ik het moeilijk om de connectie met het boek vast te houden, doordat de scènes erg kort zijn en we steeds alterneren tussen school, thuis en andere locaties. Daardoor is het soms wat verwarrend. Sommige graphic novels vloeien heel mooi doorheen het verhaal. Hier vond ik het verhaal eerder gefragmenteerd. Wellicht was dat in het originele boek ook al zo, of wellicht was het een stijlkeuze voor de graphic novel, bijvoorbeeld om de verwarring van de hoofdpersoon weer te geven. Daarnaast miste ik hier en daar wat diepgang. Het verhaal ging vaak zo snel dat ik de kans miste om even bij conversaties of gedachten te blijven stilstaan.
Maar laat ons ook niet het belang van deze verhalen vergeten! Hier wordt een stem gegeven aan een, helaas nog steeds veel te grote, groep inonze samenleving die niet kan uitspreken wat hen werd aangedaan. Wat wij kunnen doen, is het onderwerp bespreekbaar maken en ons oor bij hen te luister leggen. Het is dus zeker de moeite waard om Melinda’s verhaal te lezen.
Laurie Halse Anderson, Speak. De graphic novel, illustraties: Emily Carroll, vertaling: Jen Minkman & Mariska Maas, Dutch Venture Publishing, 360 pagina’s (€ 18,95)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2023.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
