Dat verhalen van grote waarde kunnen zijn, zal geen verrassing zijn voor de meeste lezers. Dat ontdekt de zevenjarige en ongeneeslijk zieke George tijdens het lezen van Het betoverde land achter de kleerkast van C.S. Lewis. Na het lezen blijft één vraag echter door zijn hoofd spoken: hoe kwam deze schrijver op het idee voor deze magische wereld? Er was eens een kleerkast van Patti Callahan richt zich op de betekenis van verhalen.
Door Marcella de Wolf
Een winters landschap, een lantaarnpaal en een machtige leeuw op de achtergrond. Deze drie elementen op de omslag van Er was eens een kleerkast zijn zo iconisch dat het onderwerp van dit boek al meteen duidelijk is: De kronieken van Narnia van C.S. Lewis. De geroemde kinderboekenreeks zal door de jaren heen veel schrijvers in de dop hebben geïnspireerd tot het zelf willen schrijven en dat geldt ook voor Patti Callahan. Eerder schreef ze al Joy (2019), een boek over de vrouw van C.S. Lewis, en ditmaal duikt ze in het leven de schrijver zelf. Zoals Lewis zelf ooit omschreef dat sprookjes soms het beste kunnen zeggen wat je te zeggen hebt, richt Callahan zich ook tot het verhaal om een antwoord te vinden op de vraag wat Lewis bewoog om te schrijven over Narnia. Het resultaat is een bijzonder boek waar fictie en realiteit nauw met elkaar verweven zijn.
George en zijn zus Megs wonen in 1950 in een klein dorpje in de buurt van Oxford, Engeland. George is nog maar zeven jaar oud, maar weet dat hij vanwege zijn ziekte niet oud zal worden of veel van de wereld zal zien. De enige manier om te reizen is door het lezen van boeken en in het bijzonder verliest hij zichzelf in het dan net verschenen Het betoverde land achter de kleerkast van C.S. Lewis. ‘Zijn boeken hielden hem bezig, en misschien zelfs in leven, gedurende de lange periodes van herstel tussen elke aanval in. Verhalen en sprookjes stelden hem in staat iemand anders te zijn, een ander kind, een ander wezen.’ Zijn grote zus Megs studeert wiskunde en natuurkunde aan de universiteit en is gewend overal een antwoord op te kunnen vinden. De reden waarom haar broertje ziek is, is voor haar echter een pijnlijk mysterie. Het enige wat ze wel kan doen, is daarom een antwoord zoeken op de vraag van haar broertje: waar komt het land van Narnia vandaan?
Verhalen versterken, paradoxaal genoeg, juist ons plezier in het echte leven.
In een sprookjesachtige sfeer vertelt Callahan hoe Megs een weg vindt naar het huis van C.S. Lewis in Oxford. Maar in plaats van een duidelijk antwoord te geven, vertelt C.S. Lewis verhalen; over zijn jeugd, zijn broer en de boeken die hij las. Verhalen die Megs op haar beurt weer doorgeeft aan haar broertje. Hoewel George zich meteen vastgrijpt aan deze verhalen, duurt het voor Megs langer om zich echt te kunnen verliezen in wat wordt verteld. Er ontstaat gedurende het verhaal een bijzondere tegenstelling tussen de natuurkundige aard van Megs die alles tot in de details wil ontrafelen en de thematiek van dit boek. Verhalen zijn simpelweg niet altijd te begrijpen. Ze hebben soms geen perfect begin of einde of een duidelijke plek van oorsprong. Ze kunnen echter wel heel veel betekenen voor de lezer, en zelfs een nieuwe betekenis geven aan het leven van een lezer. ‘Goede verhalen laten je kennismaken met het wonderbaarlijke. Verhalen versterken, paradoxaal genoeg, juist ons plezier in het echte leven. Met hernieuwde vreugde keren we van ons uitstapje terug naar de echte wereld. Ze geven ons betekenis.’
In de loop van het verhaal komt er ook een liefdesverhaal aan de oppervlakte, maar het is vooral de relatie tussen Megs en haar broertje die samen tot een eigen betekenis komen dat dit boek het lezen waard maakt. Tegelijkertijd is Er was een kleerkast een prachtige ode aan een bijzondere schrijver en zijn boeken over de magische wereld van Narnia.
Patti Callahan, Er was eens een kleerkast, vertaling: Marije Kok, Uitgeverij KokBoekencentrum, 282 pagina’s (€21,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie december 2021.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
