In zijn nieuwe roman Willem die Madoc maakte laat schrijver Nico Dros de Middeleeuwen in geuren en kleuren tot leven komen én probeert hij een van de grootste mysteries uit onze literatuurgeschiedenis te ontrafelen.
Door Jos Noorman
‘Willem die Madocke maecte, daer hi dicken omme waecte’ (Willem die de Madoc schreef, en daarvan nachten wakker bleef*)… Dit zijn de beginregels van Van den vos Reynaerde, het bekendste Nederlandse literaire werk uit de Middeleeuwen. Al in deze eerste regels wordt de schrijver van de Reynaert (een zekere Willem) in verband gebracht met de Madoc. Kennelijk een werk dat destijds een grote reputatie genoot. Maar waar ging dat werk dan precies over? We zullen het waarschijnlijk nooit weten, want er is geen enkel exemplaar van teruggevonden. Gelukkig kunnen we wel onze verbeelding aan het werk zetten. En dat is precies wat Nico Dros gedaan heeft.
In feite is de roman een raamvertelling. Hoofdpersoon is Willem de Reuvere, een Vlaamse mediëvist die een verzamelhandschrift uit de Middeleeuwen weet te bemachtigen. De teksten ervan lijken geschreven te zijn door de auteur van de Reynaert. In het dekblad van het handschrift vindt hij een mysterieuze tekst. Is dit de verloren gewaande Madoc? De Reuvere kan de tekst echter niet ontcijferen en besluit zijn tijd te besteden aan het schrijven van een historische roman over zijn beroemde naamgenoot. Dit is het punt waarop het verhaal zich verplaatst naar de Middeleeuwen en de roman eigenlijk pas echt begint.
Wat volgt is een geschiedenis die ondanks de vele pagina’s die het beslaat geen moment verveelt. We maken kennis met de hoofdpersoon op het moment dat hij als kind door vissers uit de branding wordt gered. De onbekende drenkeling blijkt de enige overlevende van een schipbreuk te zijn. Zijn kleren duiden op een edele afkomst. Hij wordt opgenomen in een klooster met de hoop dat hij zal worden opgehaald door zijn adellijke familie die het klooster daarvoor ruim zal belonen. ‘Maar dat gebeurde niet. Daarom gaf de abt hem op een dag de naam Beda, want hij was uit het westen overzee gekomen en de blik in zijn blauwe ogen was glashelder.’ Nadat Beda getuige is van de misstanden in het klooster vlucht hij. Hij neemt de naam Madoc aan en wordt opgeleid als ridder. Na vele avonturen, die niet zouden misstaan in een klassieke ridderroman, vertrekt hij naar Parijs. Hier neemt hij de naam Willem aan en ontwikkelt hij zich tot een kritische denker en de schrijver van de Reynaert en de Madoc. Door zijn kritiek op de kerk krijgt de Inquisitie hem echter als snel in het vizier.
Willem die Madoc maakte is een adembenemend boek dat maar moeilijk is weg te leggen. Het dompelt je onder in een wereld die weliswaar ver van ons afstaat, maar toch tot in detail tot leven komt. Bovendien speelt Dros een fijn literair spel met feit en fictie rond de schrijver van de Reynaert en de met veel mysteries omgeven Madoc. Minpuntje is de raamvertelling rond mediëvist De Reuvere. Daar had de geschiedenis rond Beda/Madoc/Willem best zonder gekund.
* Vertaling Karel Eykman, 2008
Nico Dros, Willem die Madoc maakte, Uitgeverij Van Oorschot, 592 pagina’s (€ 27,50)
