Het Mondriaanhuis in Amersfoort heeft verschillende schilderijen van Piet Mondriaan hangen. Hij was daar geboren, maar reisde naar veel landen voor inspiratie. In De geheime portretten van Mondriaan laat Nick Draaijer je kennismaken met zijn betovergrootouders die bevriend waren met Piet Mondriaan. Er staan twee verhaallijnen centraal, namelijk die van Piet Mondriaan en die van de familie Bergman.
Door Myrthe Kries
De kaft laat meteen een schilderij van Betsy Bergman zien, de betovergrootmoeder van Draaijer. Het is een mooi portret, wat tegenwoordig te zien is in het Mondriaanhuis. Het verhaal begint met de ontmoeting van Piet en Cees, wat tot hun vriendschap leidt. Het boek volgt naast de twee verhaallijnen ook de schilderijen. Welke er in het bezit kwamen van de familie Bergman, naar welke (klein)kinderen de schilderijen gingen en welke de familie weer verkocht. Aan de hand van Cees’ collectie van Mondriaans schilderijen werd Mondriaans ontwikkeling als schilder duidelijk, van natuurschilderingen tot abstractie. Door Mondriaans verhaallijn kijk je mee in de verandering van kunst.
Het verhaal is een soort biografie, maar op zo’n wijze verteld dat het toch leest als een roman. Veel hoofdstukken eindigen met een vooruitblikkende zin, waardoor verder lezen een vereiste is. Het verhaal speelt zich natuurlijk af in het verleden, waardoor sommige dingen speculatie blijven, zoals de ontmoeting van Piet en Cees. Hierdoor leer je wel de dromen en obstakels van de personages kennen, waardoor ze tot leven komen. Naarmate het verhaal verder komt, krijgen andere personages de voorgrond, maar toch blijven Cees en Piet een leidende draad door het verhaal. Als iemand die zelf in Amersfoort woont, waar het Piet Mondriaanhuis is, had ik nooit gedacht Mondriaan op deze manier te leren kennen. Door zijn status als bekend schilder lijkt het alsof hij ver weg staat van alles en iedereen, maar niets is minder waar. Het boek laat zien dat zelfs een beroemd iemand, zoals Piet Mondriaan, op zoek is naar waarheid, spiritualiteit en betekenis in het leven.
Ieder familielid vindt zijn of haar eigen weg. De ene dochter is bescheiden, terwijl de andere zegt wat ze denkt. Het is erg herkenbaar. Wie is bij jou de spil die iedereen bij elkaar houdt of degene die zich afzet tegen de familie? De familie Bergman houdt zich staande, terwijl de geschiedenis zich ontvouwt. Oorlogen, geldproblemen, ziekte en dood komen allemaal aan bod. Toch zijn er ook veel grappige passages, zoals ‘De Peregrijn heette zijn nieuwe boot, die in de familie ‘De Chagrijn’ werd genoemd omdat de motor er niet altijd zin in had.’
De grootte van de familie was soms lastig bij te houden. Wie was wie? Veel kinderen kregen dezelfde namen als hun ouders, waardoor verwarring onvermijdelijk was. Hiervoor is de stamboom aan het einde van het boek heel handig. In het boek zijn ook foto’s te vinden die de familie en genoemde schilderijen laten zien, waardoor het verhaal ook in beeld wordt uitgedrukt.
4 boekies
Nick Draaijer, De geheime portretten van Mondriaan. Een familiegeschiedenis, Uitgeverij Pluim, 376 pagina’s (€ 25,99)
